Human Factors in civil aviation

Mensen en luchtvaart zijn onlosmakelijk met mekaar verbonden. We hebben ons immers het vliegen eigen gemaakt, zonder dat we daar eigenlijk (biologisch) toe is staat zijn.

De techniek in de al meer dan 100 jaar luchtvaart heeft de laatste decennia een gigantische bijdrage geleverd aan de veiligheid van het vliegtuig. Het meeste werk wordt door de techniek uit handen genomen.

Alleen de menselijke factor in de luchtvaart (Human Factors in aviation) speelt een steeds belangrijkere rol. Mensen maken fouten, hebben te maken met invloeden van buitenaf of worden beinvloedt door andere factoren.

Zoals vele onderzoeksrapporten al aantonen, is er bij een vliegtuigcrash vaak de menselijke factor aan de orde.

Een heel goed voorbeeld is AeroPeru vlucht 603. De hoogtemeter en de airspeed indicator gaven kort na take-off foute indicaties. Uiteindelijk heeft de cockpitcrew door het verliezen van het vertrouwen in de vele indicaties (too low, terrain, pull-up! stall warning en overspeed warning op hetzelfde moment) een foute beslissing gemaakt. Tevens was de ondersteuning van de verkeerstoren niet voldoende. Deze gaf ook verkeerde informatie door met betrekking tot de (druk)hoogte.

De oorzaak van bovenstaande situatie is terug te herleiden naar het onderhoudspersonneel dat nog een schoonmaak beurt had uitgevoerd, vlak voor het luchtwaardig verklaren van het vliegtuig. De onderhoudsmonteurs plakken de static port af voordat er schoongemaakt wordt. Deze openingen aan de zijkant van de vliegtuigromp zorgen ervoor dat statische luchtdruk tezamen met de stuwdruk onderandere de metingen voor de hoogte en airspeed kunnen realiseren. Omdat deze opening dichtgeplakt waren werkte het systeem niet. De monteurs waren helaas vergeten deze tape te verwijderen.

De eindinspecteur die het vliegtuig vrijgegaf en de co-piloot hebben te gehaast en met onvoldoende verlichting de eindinspectie/walk-arround uitgevoerd.

Helaas hebben alle inzittende van AeroPeru vlucht 603 de vlucht niet overleefd.

Nu reist de vraag in hoeverre dit voorkomen had kunnen worden. 100% voorkomen kun je dit niet, we zijn immers mensen en we zullen fouten blijven maken.

Echter kan er wel getrained worden in de bewustwording en herkenning van oorzaken van gevaarlijke situaties. Vanuit de de luchtvaartautoriteiten zijn er eisen opgesteld op het gebied van training in Human Factors in de luchtvaart.

Echter vraag ik mezelf af in hoeverre de bewustwording en het herkennen van oorzaken voor gevaarlijke situaties van toepassing is in de "General Aviaition". Denk hierbij aan sportvliegers, zweefvliegers en MLA vliegers.

Mijn mening is dat in de "kleine luchtvaart" sector meer aandacht en foccus op Human Factors dient te komen.

(kijk ook eens naar het luchtvaart forum van HACE link: http://www.hace-online.nl/pageID_7140684.html)

Ik ben niet op de hoogte van incidenten in de kleine luchtvaart.
Bij de commerciele luchtvaart denk ik dat stress en haast om een vliegtuig (zeker bij vertraging) snel weer de lucht in te krijgen tot meer slordigheden leidt. De inspectie ronde wordt wat sneller gedaan en dingen worden over het hoofd gezien. Meestal kleinigheden, maar soms kan zo'n kleinigheid grote gevolgen hebben.

V.w.b. de zweefvliegerij is het vak Human Factors sinds een jaar opgenomen als examenvak. Er wordt dus wel degelijk aandacht aan geschonken.

Zoals bij vele theoretische examens gaat het bij examens meer om de biologische aspecten als vermoeidheid, fysieke gezondheid, het gebruik van alcohol en drugs etc.

Vanuit de luchtvaart regelgeving zijn er ook eisen gesteld aan Human Factors (HF) lessen en examens. Dit is alleen voor de initiele training (de basis). Voor vervolg trainingen zijn geen directe eisen gesteld (behalve, de frequentie).

Eigenlijk komt het belangrijkste daarna, het continueren van Human Factors training. Hierbij moet een bepaalde manier van denken en de bewustwording van HF aangeleerd worden. Dit kan alleen door met regelmaat bezig te zijn met HF.

Bij vliegclubs en verenigingen zou hiervoor een Human Factors programma een bijdrage kunnen leveren hieraan.