Westland Lynx

De Westland Lynx is een [wiki]helikopter[/wiki] die ontworpen is door de Britse fabrikant Westland in samenwerking met het Franse Aerospatiale.

Eind jaren zestig werkten Westland en Aerospatiale samen aan de ontwikkeling van drie helikopters: de Puma, de Gazelle en de Lynx. Aerospatiale nam het leeuwendeel van de ontwikkeling van de eerste twee typen voor zijn rekening, terwijl Westland het grootste deel van de Lynx ontwierp.

Het toestel wordt gebouwd in Westland's fabriek in Yeovil. De helikopter vloog voor het eerst op 21 maart 1971 als de Westland WG.13. Hoewel de helikopter aanvankelijk bedoeld was voor civiel en maritiem gebruik, leidde militaire interesse tot de ontwikkeling van de Army and Navy Lynx, die in gebruik werd genomen in 1977 en later in gebruik is genomen in de strijdkrachten van meer dan een dozijn naties, waaronder Nederland.

Bij Aerospatiale worden de toestellen voor Frans gebruik gebouwd.

De Lynx is een van de wendbaarste helikopters in de wereld en is o.a. in staat backflips uit te voeren.

Het British Army bestelde 100 Lynx AH (Army Helicopter) Mk.1 voor verschillende doeleinden, zoals tactisch transport, bewapende escorte, anti-tank oorlogsvoering (met acht TOW-raketten, verkenning en evacuatie. Het leger heeft een Marconi Elliot AFCS-systeem geplaatst op de Lynx voor automatische stabilisatie op de drie assen.

[h3]Dienstgeschiedenis[/h3]
In Britse dienst voorziet het toestel het Army Air Corps (AAC) en de Fleet Air Arm (FAA). In het AAC dienen de AH.7 en AH.8 als [wiki]aanvalshelikopter|aanvalshelikopters[/wiki]. De Lynx AH.7 is in dienst bij de FAA als aanvals/utility-helikopter als steun voor de Royal Marines, de Lynx HMA.8 als [wiki]onderzeebootbestrijdingshelikopter[/wiki], uitgerust met een Sea Skua anti-scheepsraket voor oorlogsschepen van de Royal Navy.

De grootse rol van de Lynx in strijd was het bedienen van de Sea Skua met verwoestende gevolgen voor de Iraakse marine tijdens de Golfoorlog in 1991. De Lynx deed ook dienst in de British Army tijdens dat conflict. Het had al eerder meegedaan in gevechtsmissies in Britse dienst tijdens de Falklandoorlog in de jaren '80. Er zijn geen toestellen neergeschoten, maar drie zijn verloren gegaan aan boord van schepen die geraakt zijn door Argentijnse bommen of Exocets: een op de MV Atlantic Conveyor en een aan boord van HMS Coventry en HMS Ardent.

Het toestel is gebruikt tijdens Operatie Barras om 11 Britse soldaten te redden in Sierra Leone op 10 september 2000.

De recentste oorlogsmissie was tijdens de invasie van Irak in 2003. Het heeft ook veel gediend tijdens vredesoperaties en -oefeningen en het is de standaarduitrusting van de meeste oppervlaktevaartuigen van de Royal Navy.

Een Britse Lynx van het 847 Naval Air Squadron is neergeschoten boven Basra, Irak, op 6 mei 2006. Men gelooft dat de helikopter neergehaald is door een raket of, waarschijnlijker, door een Rocket Propelled Grenade (RPG). De Lynx stortte neer in een huis en barstte in vlammen uit, waarbij alle vijf de bemanningsleden omkwamen, waaronder de commandant van 847 NAS. Er ontstond een soort van rel met de lokale bevolking, die het neerhalen van de helikopter vierden en de plaats waar de helikopter neerstortte omsingelden, terwijl Britse troepen naar de plek toesnelden. Dit was de eerste Britse helikopter en slechts het tweede Britse luchtvaartuig dat neergeschoten werd (de eerste was een RAF Hercules) door vijandig vuur in de oorlog.

[h3]Koninklijke Marine[/h3]
De Groep Maritieme Helikopters (GMH) vliegt sinds 1978 met de Lynx. Aanvankelijk waren er 24 stuks in 3 verschillende varianten. De UH-14A (6 stuks) was de opvolger van de [wiki]Agusta Bell 204B[/wiki] helikopter en was bedoeld voor opleidingen en SAR taken. De SH-14B (10 stuks) en de SH-14C (8 stuks) waren ten behoeve van de onderzeebootbestrijding vanaf fregatten. Vanaf 1993 zijn alle typen gestandaardiseerd naar ??n multi-role versie, de SH-14D.

Thuisbasis van de SH-14D is [wiki]vliegveld De Kooy[/wiki] nabij Den Helder. De GMH heeft twee squadrons: 7 en 860. Squadron 7 is het opleidings- en SAR squadron. Squadron 860 opereert vanaf oorlogsschepen. De taken waarvoor de SH-14D wordt ingezet zijn [wiki]Search and Rescue[/wiki], Special Forces (DSI), transport, onderzeebootbestrijding (Anti Submarine Warfare) en oppervlakteoorlogvoering (Anti Surface Warfare). De SH-14D kan worden uitgerust met MK-46 Torpedo's en een 7.62 mm machinegeweer. Voor zelfbescherming is hij voorzien van Chaff en Flares.

Op 28 februari 2011 is een Lynx, de "277", vanaf fregat Hr. Ms. Tromp ingezet om een Nederlander en een Europeaan uit Libië te evacueren. Bij de landing werd het toestel omsingeld door milities die trouw waren aan Kadaffi. De helikopter is buitgemaakt en de bemanning gevangen genomen.

Uiterlijk 2013 zal de SH-14D volledig vervangen zijn door de [wiki]NHI NH-90|NFH-90[/wiki].