De kluis van Bert

Vortex generator, om vortex lift te genereren?

Dat lijkt me te ver vooraan, je wilt dat de luchtstroom bij de slat nog netjes aanligt. Verder stroomafwaarts moet wellicht een vortex komen om turbulentie te vermijden.
(Als ik me goed herinner) :blink:

Het is een 'Leading Edge eXtension (LEX) Fence'.

Het bekendste voorbeeld van een jager met LEX Fences is de F-18 omdat die twee verticale staarten (kielvlakken) heeft.
Oorspronkelijk waren die Fences er niet waardoor de vortex van de tip van de LEX hevige vibraties veroorzaakte op de verticale staarten.
Men heeft toen als een fix aan iedere kant van de romp een Fence geplaatst om dit probleem te reduceren.
De Fence veroorzaakt een tweede vortex die een deel van de energie van de LEX vortex overneemt waardoor de stroming bij de verticale staart minder heftig is.

De F-16 heeft ook een LEX maar geen Fences want geen twee verticale staarten.

De M-346 heeft net als de F-16 ook maar één verticale staart, maar blijkbaar vond men het toch noodzakelijk om LEX Fences te installeren.
Wellicht om te veel turbulentie bij de horizontale staartvlakken te vermijden, of zoals jij meent om de stroming over de slat te verbeteren, of ............ (Joost mag het weten)?

Het wekt bij mij de indruk van een knullig ontwerp. Heeft er wellicht mee te maken dat het afgeleid is van de Yak-130.
Een Fence is eigenlijk een fix die in een goed ontwerp niet nodig zou moeten zijn.
Merk op dat de M-346 ook een dogtooth heeft in de voorkant van de vleugel. Dat is ook niet bepaald modern.

EDIT: Nu ik eens naar de nieuwe Boeing T-7a trainer kijk zie ik tot mijn verbazing dat die ook LEX Fences heeft (maar ook twee verticale staarten) en een dogtooth.
Tsjongejonge, retro is weer modern.

Aha... ik liet me dus beetnemen door de vorm, die op een winglet lijkt. Dat die 'fences' later op de Hornet geplakt werden wist ik wel.
Hier een plaatje uit 1986, waar de Hornet nog geen 'fences' heeft en een foto uit 2006 waar 'het schot'duidelijk in het midden van de romp te zien is:

https://live.staticflickr.com/2529/4...80c7002f_o.jpg
188762_29sep86EHLW by Bert Visser, on Flickr

https://live.staticflickr.com/3659/3...d784a1a3_o.jpg
Angel7_16jun06EHLW by Bert Visser, on Flickr

Ja, mooi, de 'fence' heeft een geel randje.

Overigens hebben alleen de legacy Hornets zulke fences.

De modernere en grotere Super Hornets F-18E&F en de F-18G Growler hebben geen fences.
De vorm van de LEX is nu anders en wellicht meer geoptimaliseerd om heftige turbulenties bij de staartvlakken te vermijden, en de staartvlakken zullen wellicht ook wat steviger ontworpen zijn.
Door vergelijken van foto's van legacy en Super Hornets krijg ik de indruk dat bij de Super Hornets de vortex verder van de romp stroomt dan bij de legacy Hornets omdat hij niet aan de LEX-tip ontstaat maar meer stroomafwaarts aan de LEX-rand en daardoor de kielvlakken nauwelijks raakt:
Bijlage 35537
(F-18F Super Hornet foto van quora.com)

Ik ben gek op retro, Dagger. Interessante beschouwing over de dubbele staarten en hun problemen met het verminderen van de lastige tipvortex, had ik niet bedacht. Boeiend, die aerodynamica!, bedankt.

Bijlage 35539

Even een fotootje van het WWW geplukt. De eerste F-18s hadden nog iets interessants. Bij de pijltjes zaten spleten in de vleugel waar de luchtstroom doorheen kon. Omdat het niet het gewenste effect had zijn deze spleten al na enkele jaren weer dicht gemaakt.

Over retro gesproken... hier is een KLu Streak met een hele aerodynamische staart, bijna zonder drag. Kwam ik tegen op Deelen op 9 juni 1983:

https://live.staticflickr.com/4278/3...7569e8e3_o.jpg
P-243_09jun83EHDL_z by Bert Visser, on Flickr

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door gerard gielis

Even een fotootje van het WWW geplukt. De eerste F-18s hadden nog iets interessants. Bij de pijltjes zaten spleten in de vleugel waar de luchtstroom doorheen kon. Omdat het niet het gewenste effect had zijn deze spleten al na enkele jaren weer dicht gemaakt.

---

Voor de volledigheid:
De YF-17 en daardoor ook de eerste F-18 testtoestellen hadden die spleten.
Uit de F-18 tests bleek echter dat het beter was om 80 % van de spleten te dichten om luchtweerstand te verminderen en lift te verbeteren.
Het achterste stuk van de spleten bleef open omdat dat de uitlaat was van de grenslaaglucht (boundary layer bleed air duct).
Om te vermijden dat turbulente grenslaaglucht van de romp de luchtinlaat instroomt is er bij de YF-17 en legacy F-18 een ruimte tussen de romp en de luchtinlaat met daarin een wig die de grenslaaglucht naar boven en beneden stuurt:

Bijlage 35543

De kleine luchtinlaat in de tip van de wig is voor de cockpitdruk en airconditioning.

De meeste jagers hebben een soortgelijk systeem, zoals de diverse Mirage modellen, de F-101, F-102, F-104, F-105, F-106, F-5, Gripen, en vele anderen.
Bij de Rafale is dat 45 graden gedraaid, bij de F-16 en Eurofighter 90 graden, maar het doel is hetzelfde: de turbulente grenslaaglucht afvoeren.

Door de positie van de LEX bij de YF-17 en de F-18A,B,C&D (legacy Hornets) is daarvoor een spleet aan de bovenzijde in de LEX gemaakt.

De Super Hornets hebben een ander luchtinlaatontwerp zonder noodzaak voor een spleet in de LEX.
Bijkomend voordeel is ook dat 'conformal fuel tanks' op de LEXs geplaatst kunnen worden, maar de US Navy ziet daar na tests toch vanaf.

Voor de verandering hier maar weer eens een SE-3160 Alouette-III van de GPLV. Deze A-324 heeft hier een "stretcher-deur". Da's een deur met twee uitsparingen waar de uiteinden van een gewondenstretcher in passen (met hoesjes er omheen om de boel wind- en watervrij te houden). De cabine van de Al.3 is namelijk niet lang genoeg voor een stretcher... en ook niet breed genoeg. Ik moet hier wel betere kleurendia's van hebben, maar die zijn nog niet ingescanned.

https://live.staticflickr.com/4216/3...32ffbdd4_o.jpg
A-324_09jun83EHDL_z by Bert Visser, on Flickr

Hoe krijg je een schuifdeur om die brancard uitsteeksels heen?

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Heron

Voor de verandering hier maar weer eens een SE-3160 Alouette-III van de GPLV. Deze A-324 heeft hier een "stretcher-deur". Da's een deur met twee uitsparingen waar de uiteinden van een gewondenstretcher in passen (met hoesjes er omheen om de boel wind- en watervrij te houden). De cabine van de Al.3 is namelijk niet lang genoeg voor een stretcher... en ook niet breed genoeg. Ik moet hier wel betere kleurendia's van hebben, maar die zijn nog niet ingescanned.

---

Mijn enige vlucht met een helicopter maakte ik in 1976, tijdens mijn dienstplicht, als 'oefengewonde'. Een klein ritje van Ossendrecht naar Woensdrecht. Er werd voor geloot en ik was één van de gelukkigen. Ik werd, op een brancard, in de Alouette geschoven, naast de vlieger. Omdat ik wat wilde kunnen zien, had ik me op m'n buik laten vastgespen op de brancard. Ik kon door de plexiglazen neus naar beneden kijken. Een aparte belevenis om de grond onder je te zien wegzakken.
Het is dus goed mogelijk dat in theorie een brancard niet in de lengterichting in de cabine van de Alouette paste, maar in de praktijk kon het wel degelijk.

Aha, weer wat geleerd. Ik heb ze altijd gezien met 2 stoelen voorin, vandaar.

Een schuifdeur wil inderdaad niet schuiven als er iets in de weg zit. :-) Ik herinner me het niet, maar ze moeten die deur (of deuren) er dus afgehaald hebben. Zal dus toch eens die dia's moeten opzoeken...

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Heron

Een schuifdeur wil inderdaad niet schuiven als er iets in de weg zit. :-).

---

Aan een kant de deur dicht, brancard erin schuiven waarbij de draagarmen door het gat schuiven. Dan kan de andere deur gewoon dichtgeschoven worden. Op de foto kun je zien dat er eigenlijk 2 zakken aan de deur hangen, een voor elke draagarm.

Twee deuren, daar had ik niet aan gedacht. Sherlock Holmes is dan ook geen familie.

Nog een plaat van diezelfde dag op Deelen, nu van 'de andere helikopter', de Bo-105C. Wel al in de nieuwe 2-kleuren camo, maar nog wel met kleurenroundel:

https://live.staticflickr.com/4283/3...0167d46a_o.jpg
B-63_09jun83EHDL_z by Bert Visser, on Flickr

Het wordt weer tijd voor een kleurenplaat.
Op 26 mei 1985 stond ik weer eens langs de 06-24 van Schiphol. Eén van de wide-bodies van die dag was de ZS-SAS, een B747-244B van de Suid-Afrikaanse Lugdiens. Deze paxkist is later omgebouwd tot vrachtkist. Helaas is dit toestel verongelukt toen het tijdens de vlucht brand kreeg in de lading batterijen.

https://live.staticflickr.com/7311/1...742082b1_o.jpg
ZS-SAS_26may85EHAM by Bert Visser, on Flickr

Deze machine is niet omgebouwd naar freighter. Af fabriek is hij geleverd als Combi, zo is hij ook verongelukt.

PROBABLE CAUSE: Fire of an unknown origin had possibly:
1) incapacitated the crew;
2) caused disorientation of the crew due to thick smoke;
3) caused crew distraction;
4) weakened the aircraft structure, causing an in-flight break-up.;
5) burned through several control cables;
6) caused loss of control due to deformation of the aircraft fuselage.

Mvg, Ronald

Je hebt gelijk. Mijn verhaal was weer grotendeels uit het hoofd. Behalve de bemanning van 19 zijn er helaas ook 140 passagiers omgekomen,

De volgende dan maar... een prachtige B707-384C uit 1966 van Olympic in de start vanaf de 24 op Schiphol op 4 januari 1986:

https://live.staticflickr.com/3325/3...5e62411a_o.jpg
SX-DBC_04jan86EHAM by Bert Visser, on Flickr

Prachtige foto.
Weet iemand iets af van de betekenis of achtergrond van de vierde ring in de bovenste rij van de Olympische ringen (de gele dus)?

Bedankt! :-)

Het antwoord op de vraag is niet zo moeilijk:
Olympic Airways wilde hetzelfde logo gebruiken als dat van de Olympische Spelen, maar daar gaven zij geen toestemming voor.... vandaar die extra ring. De beroemde 5 ringen staan voor de 5 werelddelen en de 6e ring staat voor Griekenland.

Bedankt. Je zou verwachten dat die Griekse ring dan blauw zou zijn, de vlag is ook blauw wit. Dus geel is apart.

Nog zo'n oudje, gemaakt op dezelfde dag vanaf dezelfde plek: PK-GSB, een B747-2U3B van Garuda. In dat jaar stapte Garuda over op een wit schema met een blauwe staart, maar deze was nog in het oude rood-wit. Zo'n 'blauwe' zal ik de volgende keer wel laten zien:

https://live.staticflickr.com/3153/3...bf8d3507_o.jpg
PK-GSB_04jan86EHAM by Bert Visser, on Flickr

Vier maanden later had ik m'n eerste Garuda 747 in de nieuwe kleuren, in dit geval de PH-GSC:

https://live.staticflickr.com/3657/3...34d6502b_o.jpg
PK-GSC_03may86EHAM1 by Bert Visser, on Flickr

De foto's van de Olympic 707 en de Garuda 747 zijn mooi in de zon gemaakt met blauwe lucht erachter. Helaas begon het te sneeuwen toen de zeldzaamste kist van de dag voor m'n lens langs kwam: Jamahiriya Air Transport uit Lybië met B707-348C 5A-DIX.

https://live.staticflickr.com/3400/3...81129edf_o.jpg
5A-DIX_04jan86EHAM by Bert Visser, on Flickr

Op 3 mei 1986 was er een spottersdag langs de hangars van Schiphol en kon ik deze plaat maken van twee mooie Jetstream-31's van het pas opgerichte Netherlines. De toestellen zelf had ik vrijwel zeker al op Eelde geplaat, want Netherlines had een lijndienst Eelde-Schiphol:

https://live.staticflickr.com/5252/5...82538bf6_o.jpg
PH-KJG_PH-KJD_03may86EHAM by Bert Visser, on Flickr

Een type dat je al jaren niet meer vliegend in West-Europa tegenkomt is de Tupolev Tu-134. Wat zeg ik... de luchtvaartmaatschappij en zelfs het land bestaan al niet meer:

https://live.staticflickr.com/5219/5...66e9c9ff_o.jpg
DDR-SCY_03may86EHAM by Bert Visser, on Flickr

13 Juni 1986, opnieuw langs de 24/06 van Schiphol. Dit keer de landing van de G-BMAU, een F.27-200 Friendship van British Midland. Helaas zou dit toestel in januari het volgende jaar (voornamelijk door icing) verongelukken tijdens een trainingsvlucht in de UK, zie:
ASN Aircraft accident Fokker F-27 Friendship 200 G-BMAU East Midlands Airport (EMA) (aviation-safety.net)

https://live.staticflickr.com/3553/3...139c9331_o.jpg
G-BMAU_13jun86EHAM by Bert Visser, on Flickr

Het is 1986 en de SAS heeft nog steeds een paar DC-9-21's in dienst, zoals deze LN-RLL (bouwjaar 1968), die op 13 juni dat jaar voor m'n lens langs kwam:

https://live.staticflickr.com/3324/3...6e01dd3f_o.jpg
LN-RLL_13jun86EHAM by Bert Visser, on Flickr

Overigens zou ik de diascan en nabewerking tegenwoordig beter kunnen doen....

Kort en krachtig... het is voorjaar!

https://live.staticflickr.com/3204/3...b621d4e4_o.jpg
G-GEIL_19jul87EHAM by Bert Visser, on Flickr

Na een stel civiele foto's geplaatst te hebben wordt het weer tijd voor wat militairs. Een fijne gelegenheid om foto's te maken is altijd de oefening Frisian Flag op Leeuwarden. Hier een plaatje van de J-063 van 313 Squadron in de start:

https://live.staticflickr.com/65535/...af18d22a_o.jpg
J-063_27mar17EHLW2 by Bert Visser, on Flickr

Dezelfde oefening, dezelfde dag. Dit keer is het een Eufi, zoals de Duitsers zeggen. De 3098 draagt een badge van het TLG31 (Tactisches Luftwaffengeschwader 31 'Boelcke'.

https://live.staticflickr.com/65535/...35e2f161_o.jpg
30+98_27mar17EHLW2 by Bert Visser, on Flickr

En de volgende van die sessie: FA-118 van de Belgische Luchtmacht.

https://live.staticflickr.com/65535/...32c8b961_o.jpg
FA118_27mrt17EHLW by Bert Visser, on Flickr

Omdat ze zo mooi in de take-off gingen, nog maar een F-16, dit keer de J-362 met 323 Squadron badge:

https://live.staticflickr.com/65535/...d642496a_o.jpg
J-362_27mar17EHLW1 by Bert Visser, on Flickr

Nog maar eentje van die oefening, nu is het een Mirage-2000D van de 3e Wing van de Franse Luchtmacht:

https://live.staticflickr.com/65535/...f85d13dc_o.jpg
668/3-IG_27mar17EHLW4 by Bert Visser, on Flickr

De (voor mij) leukste deelnemers aan Frisian Flag 2017 waren de US Eagles. Zowel de Florida ANG als de Louisiana ANG had kisten gestuurd, waarbij de Louisiana Bayou Militia voor het eerst op Leeuwarden was. F-15C Eagle 85-0102/JZ draagt hier de naam 'Killer Legacy' en heeft ook 3 kills op de bekende plek onder de cockpit geschilderd gekregen. De site van Joe Baugher geeft meer info:
Op 7 februari 1991 schoot het 2 Su-22's neer tijdens Desert Storm en op 29 januari 1994 schoot het een Iraakse MiG-23 neer met een AIM-7M Sparrow, (Ik denk dat dat een foutje is in de webstee van Joe en dat die van 29 januari 1994 ook 1991 geweest is.

https://live.staticflickr.com/65535/...3baaf2ba_o.jpg
85-0102/JZ_27mar17EHLW2 by Bert Visser, on Flickr

Hier een crop van de bovenste foto:
https://live.staticflickr.com/65535/...bd3a0d18_o.jpg
85-0102/JZ_27mar17EHLW2crop by Bert Visser, on Flickr

De piloot van de FA-118 (Belgische F-16) had wel oog voor de fotograferende spotters. Ook dit is een crop van een volledig op de plaat staande kist:

https://live.staticflickr.com/65535/...3da2fb0f_o.jpg
FA-118_27mar17EHLW2crop by Bert Visser, on Flickr

Ook de Duitsers hadden een mooi beschllderde Eufi meegenomen, namelijk de 'Spirit of Oswald Boelcke' (19 mei 1891 - 28 oktober 1916). Dat was een aas uit WW1 met 40 kills op z'n naam: Oswald Boelcke - Wikipedia

Van een volledige foto heb ik 2 crops gemaakt en die zijn van iets mindere kwaliteit, want m'n camera had maar 8 megapixels,,,

https://live.staticflickr.com/65535/...58935a4e_o.jpg
31+31_27mar17EHLW4 by Bert Visser, on Flickr

https://live.staticflickr.com/65535/...0f7c7178_o.jpg
31+31_27mar17EHLW5crop1 by Bert Visser, on Flickr

https://live.staticflickr.com/65535/...b2705d76_o.jpg
31+31_27mar17EHLW5crop2 by Bert Visser, on Flickr

En om deze serie van Frisian Flag 2017 af te sluiten nog twee plaatjes van de J-063, waarmee ik ook deze serie was begonnen. De J-063 is namelijk de enige KLu F-16 met een MiG-kill. Boven Joegoslavië werd namelijk tijdens operatie Allied Force op 24 maart 1999 een MiG-29 afgeschoten. Ondertussen is dit toestel al uit dienst gehaald. Of het verschroot, verkocht of in een museum terecht zal komen...?

https://live.staticflickr.com/65535/...21d3f995_o.jpg
J-063_27mar17EHLW3 by Bert Visser, on Flickr

En deze is weer een crop van de bovenste plaar:
https://live.staticflickr.com/65535/...35ba0531_o.jpg
J-063_27mar17EHLW3crop by Bert Visser, on Flickr

Als je tegenwoordig op een grote luchthaven komt, dan is het bijna alleen maar Airbus en Boeing wat je zien en dan voornamelijk de A319/320/321-serie en de B737. Veertig jaar geleden was het ook al de 737, maar 'het andere' vliegtuig was toen de DC-9. Natuurlijk had je in die tijd nog veel meer soorten/merken inclusief Russen.
Eén van de meest gangbare was toen de DC-9-30, waar ook de KLM er 'een alfabet' vol van heeft gehad. Op de foto die ik heb gekozen staat echter de EC-BYI, een DC-9-32 van Iberia, die er vooral in het winterse zonnetje kleurrijk uitziet:

https://live.staticflickr.com/3366/3...b851b7b1_o.jpg
EC-BYI_04jan86EHAM by Bert Visser, on Flickr