5 Bijlage(n)
Nederlands Indië en Watervliegtuigen.
Er zijn nogal wat verschillende typen watervliegtuigen in de MLD actief geweest.
Vanaf het prille begin al, met het oogmerk 'Marine'.
Vooral in 'de Oost' zijn ze enorm belangrijk geweest bij het ontsluiten van de wel erg grote Archipel.
De belangrijkste bijdrage werd in het begin geleverd door de Dornier Wal vliegboot.
Maar ik begin hier met de Fokker C XI W.
Reden daarvoor is dat dit vliegtuig bedoeld was om te opereren vanaf de
kruisers.
Dat maakte hem erg fotogeniek want hij vertegenwoordigde iets speciaals,
namelijk de 'ogen' van de vloot, en daarmee slagkracht.
Zonder een verkenningsvliegtuig bij de hand te hebben was de vloot behoorlijk bijziend.
De hoogte van het kraaiennest bepaalde het zichtbereik, als het weer al mee zat. Er was nog geen Radar!
De C XI ging mee aan boord. Snel er áf middels de katapult, en wat minder snel -en alleen in vredestijd-, per kraan weer áán boord.
Ik heb foto's die de wat minder spectaculaire kant belichten dan waar voor deze Fokker stond bij het publiek.
Ten eerste het niet zo vaak getoonde aan boord hijsen.
Het lag wat moeilijk om vast te stellen dat dit in oorlogstijd nimmer zou plaats vinden.
Katapulteren van het vliegtuig was dan een éénmalige operatie!
Bijlage 5515
Foto 2 toont dagelijks onderhoud aan de C XI, gedaan aan boord van de kruiser.
De W 1 is met stroppen verankerd aan de katapult.
Voor periodiek groter onderhoud moest de hangar worden bezocht.
Bijlage 5516
Foto 3 toont het arriveren bij de 'scheeps' helling.
De W 1 is hier langszij de lorrie tot stilstand gekomen en wordt naar de
kant begeleid. Gelukkig is het zeewater prettig tropisch qua temperatuur.
De vlieger zit in de cockpit zijn administratie af te handelen.
Bijlage 5517
Foto 4.
De W 1 wordt opgelijnd met de met leer beklede drijversteunen op de trolley.
De vlieger, inmiddels uitgestapt, staat met zijn witte tropenschoenen te balanceren op de rechter steun, in de hoop 'droog' over te komen.
Op de andere steun staat de technisch officier.
Bijlage 5518
Foto 5
De W 1 is totaal in handen van de lokale rangeerploeg.
Bijlage 5519
wordt vervolgd.
.
5 Bijlage(n)
Nederlands Indië en watervliegtuigen.
Foto's 6 en 7.
De voorlopige eindpositie op de helling is bereikt, tijd voor een groepsfoto
van de grondploeg.
Die lange met zijn omhoog geklapte tropenhoed is mijn Pa.
De Ouwe Tracker dus.
Het propeller onderhoud was zijn competentie.
Bijlage 5520
Bijlage 5521
De drijver roertjes zijn keurig opgetrokken.
Foto 8 toont een roer in neergelaten vaarstand.
Bijlage 5522
Vanaf het voetenstuur liepen aparte kabels naar de vaar-roeren, die opklapbaar waren.
Landen met de roertjes naar beneden betekende roer schade en/of een
lek drijver compartiment.
Dat weer leidde tot een tamelijk stuurloze C XI, en eeuwige hoon voor de vlieger!
Dit komt in 2012 ook nog steeds voor...
Foto 9.
Bijlage 5523
Het nautisch blad 'Schip en Werf' maakte op haar omslag reclame voor de nieuw te bouwen kruiser De Ruyter.
Mét het vliegtuig uiteraard.
Het zij die zeemannen vergeven,
maar hoewel het navigatielicht op de brugvleugel correct zit, deugt er van de positie van de vliegtuig navigatie lichten niets.
Die horen van recht vooruit tot 110 graden naar buiten te schijnen, en niet maar een beetje rondom.
Foto 10.
Bijlage 5524
De hier getoonde 'roundels' leg ik niet verder uit, maar komisch zijn ze wel!
Tot zover de C XI.
Tracker.
.
2 Bijlage(n)
Ned Indië en Watervliegtuigen
Heren,
Mijn uitleg over de 'kraan' komt nog.
Het nogal lange verhaal dat ik er over schreef is gisteren door een internet storing verloren gegaan. Ik moet het opnieuw gaan bedenken.
Dan de 'Roundel'.
Rob B., je was nogal streng tegen me wat betreft het gebruik van het woord Roundel in Nederlandse tekst.
De reden dat ik roundel gebruik is eenvoudig: Ik heb een hekel aan het woord 'Rozet'! As simple as that. Gevoelsmatig. Altijd gehad.
Jouw opmerking heeft me wel aan het werk gezet.
Wat blijkt:
Mijn officiële woordenboek Engels-Nederlands, ten Bruggencate, geeft als vertaling voor Roundel een aantal dingen, maar níet Rozet.
Nederlandse woordenboeken spreken over 'naar binnen gevouwen bloemblaadjes, en de ronde versierde knop op een kokarde.
Wie weet nog wat een kokarde is? Het is de versiering op de hoge hoed op het hoofd van de Dansmarieke! Schattig, maar we dwalen wel ver af...
Het is een van die woorden die destijds over genomen zijn uit het Frans,
bakermat van luchtvaart.
Elders had ik het in dit verband al over 'levier' en 'amortiseur', voor knuppel en roerklamp. Die zijn verouderd, net als 'escadrille' en wat nog meer...
Worden niet meer gebruikt.
Zo voelt dat ook voor het rozet bij mij.
Ik schreef roundel al tussen aanhalingstekens omdat ik me bewust was van de Engelse aard van het woord.
Dat zal ik vanaf heden niet meer doen--gewoon roundel dus.
Dit mede op basis van de Nederlandse Luchtvaart Encyclopedie, die een onderdeel van deze site vormt!
Onder Roundel wordt het Nederlandse Kenteken behandeld.
Het woord Rozet komt niet meer voor.
Nog twee dingen;
Vroeger spraken we van vliegtuig-Immatriculatie voor Kenteken.
Rechtstreeks uit het Frans. Doen we niet meer toch?
En eerlijkheidshalve doe ik er de vertaling bij van de roundel volgens Bouhuys, een leraar Engels.
Geschreven voor de Klu, verluchtigd door de bekende gebroeders Das, maar met geen enkele officiële status. En bedacht in 1954...
Ik doe het woord ROZET bij deze in de ban!
Groet, pardon, Bonjour!
Tracker
.
3 Bijlage(n)
Ned Indië, watervliegtuigen, met uitstap naar 1941.
Ik ben terecht een antwoord schuldig m.b.t. mijn stelling omtrent het gebruik van 'de kraan'.
Ik probeer de foto's die ik plaats wat verhalend over te brengen.
Risico bestaat dat er dan iets wordt ingevuld naar eigen inzicht.
Ik heb daarbij mijn verwachting dat er in oorlogstijd geen gebruik zou worden gemaakt van de kraan wat al te voortvarend gebracht als de enige realiteit.
De kraan was er in oorlogsomstandigheden natuurlijk óók,-en niet voor niets.
In feite bedoelde ik met oorlogstijd de situatie bij daadwerkelijke krijgshandelingen, wanneer er geen sprake kan zijn van een rustig 'hijsmoment'.
Hier past me maar een woord en het rijmt op Jorri.
Maar...
Er speelde me nog iets door het hoofd waardoor ik het zo op schreef.
Een vergelijkbare situatie, maar dan een paar jaar later.
Uitstap naar Schotland, 1941.
Scheepskonvooien varen af en aan naar Murmansk om de Russen van materiaal te voorzien.
De door Duitse U-boten aangebrachte verliezen nopen tot extra maatregelen ter bescherming van de koopvaardijvloot en de escorte vaartuigen.
De Royal Navy bedacht het concept 'CAM'.
CAM staat voor Combat Aircraft Merchantman.
Een koopvaardijschip met een vliegtuig.
Op het voordek van een aantal schepen werd een rail gemonteerd.
Daar over reed een trolley met er op aangebracht een SeaHurricane.
Het was geen katapult, de trolley werd gelanceerd door middel van start-raketten.
Aan boord tijdens de konvooi-overtocht was er één vlieger, die heel lang moest wachten op het oppperbevel-commando om gelanceerd te worden.
Noordelijke IJszee, vaak 's nachts, géén mogelijkheid om opgepikt te worden aan het einde van de vlucht...
Bepaald geen benijdenswaardige klus voor de vlieger.
Ze waren overigens allemaal vrijwilligers. For King and Country, and all that!
Op 5 juni 1941 neemt een Nederlandse jongeman een foto van een dergelijk CAM-schip. Hij vaart er op enige afstand langs in de monding van de rivier de Clyde, ten Westen van Glasgow.
Hier vond jaren lang een enorme Marine activiteit plaats.
Het concept was goed geheim gebleven, in zijn foto-logboekje moet hij er een omschrijving voor bedenken, bij gebrek aan de juiste benaming.
Ik doe er twee NIMH foto's bij om het CAM-idee te illustreren.
En een paar regels uit zijn logboekje, met inkt-vulpen geschreven en met een kleine spelfout er in. Het zij hem vergeven.
De gemaakte foto van toen komt in deel twee.
.
4 Bijlage(n)
Vervolg Ned Indië en watervogels.
Onder 'diversen>>de Bar'
waren een paar foto's terecht gekomen die eigenlijk hier thuis horen.
Ik zal ze daarom later nog een keer plaatsen om het geheel kompleet te hebben.
In het voorgaande is de Fokker C XI W de helling op geholpen.
Hij woog rond twee ton.
Moeilijker werd het met de Dornier Wal, want die woog leeg ongeveer vijf ton.
Hij was dus een stuk moeizamer te manoeuvreren in het water door middel van mankracht.
Op de foto tel ik zo gauw al een man of tien aan het werk.
De drie crewleden bovenop niet meegerekend.
Foto 1. De Wal wordt uit haar element 'gepiekeld'.
Bijlage 5588
Die officier vlieger staat daar met het gevoel van de huidige gezagvoeder tijdens de pushback.
Je bent weliswaar de baas, maar je hebt geen bal te vertellen...
De eerdere foto met Wal's op de rede was eigenlijk niet goed beschreven.
Ze liggen niet stil, maar komen gevijven binnen taxiën.
Foto 2 laat dat zien, Tarakan, Borneo.
Bijlage 5589
Twee paar heb ik nog eens uitvergroot, maar de kenteken nummering is niet te onderscheiden.
Wat voor missie hier aan vooraf ging weet ik niet, maar het ziet er strak uit.
75 jaar geleden!
Let wel: de MLD bestond toen pas 20 jaar.
Bijlage 5590
Bijlage 5591
.
.
5 Bijlage(n)
Vervolg Indië en de watervogels.
Foto 1.
Deze toont wél vliegtuigen die echt op de rede liggen.
Vrij ver buitengaats zo te zien.
Er liggen twee Fokkers T IV aan daartoe voor anker liggende meerboeien.
Het strandleven was nog niet echt van de grond gekomen.
Bijlage 5592
Foto 2.
Als de T IV voor onderhoud op de kant moest, was dit wat de koelies in het water zagen aankomen.
Bedenk dat deze jonge mannen tot tien jaar daar vóór nog nooit een vliegtuig hadden gezien.
De T IV was aanzienlijk groter dan de Dornier Wal.
De gewichten ontliepen elkaar echter niet veel.
Fokker bouwde een stuk 'ruimer'.
Dit hield in dat de te manoeuvreren massa voor de mannen in het water hetzelfde was.
Een bijkomende factor was wel dat de T IV een veel groter zijdelings oppervlak had.
En daarmee veel gevoeliger werd voor zijwind.
Het was daarom meegenomen dat er rond de Evenaar een gemiddeld rustig windpatroon ligt.
Bij een nu en dan voorkomende moessonbui lag het werk stil.
Stroming was natuurlijk altijd een teer punt bij het 'helling op' moeten.
Beschermde plaatsen waar weinig stroming stond plus werken bij dood tij waren oplossingen daar voor.
Bijlage 5593
Fotos 3 en 4.
Een T IV op de helling is een groot ding, 26 m spanwijdte.
Aerodynamisch gezien bepaald geen hoogstandje, zoveel was duidelijk.
Het had een bij Fokker zeer geliefd erg dik Göttingen profiel.
Hoge lift,-Ca- coëfficient, maar de bijbehorende Cw waarde was ook dramatisch hoog...
En dan ben je snel underpowered, wat hij ook was.
Dus lang door het water ploegen om los te komen, ondanks de aangepaste drijvervorm.
Eenmaal airborne 'deed' hij 90 knopen (kts), iets sneller dan de Wal, die ruim 80 knots liep.
We stappen hierbij per heden af van Km/uur. Het is per slot luchtvaart.
Bijlage 5594
Bijlage 5595
Foto 5.
Tot dusver heb ik alleen vliegtuigen aan de grond (of zo) getoond.
Dit omdat ik er naar streef uitsluitend situaties te tonen uit de Indië albums van de Oude Tracker.
Nu dan een vliegende opname. En nog wel een in formatie vliegend.
Dat doe je alleen als je vertrouwen hebt in de spullen!
Bijlage 5597
Tracker
..
4 Bijlage(n)
Nederlands Indië en Watervliegtuigen.
We gaan ruim tien jaar terug, naar de Dornier Wal, 1937.
4 Foto's.
Nr1. Toont de Wal op de kant.
Het is de D1. Er achter staat een Fokker C VIIW, registratie V 5.
Bijlage 5690
De Wal heeft zijn eigen trolley, aan alle kanten is er D1 op geschilderd.
Het is niet aannemelijk dat iedere Wal zijn eigen slee had omdat de vormen van de romp uiteen liepen.
Het lijkt meer op MLD ordelijkheid.
Het onderstel van de trolley is opvallend klein.
Toch zijn me geen foto's bekend van omgevallen Wallen...
De propellers zijn kennelijk ook vliegtuig eigen.
Op de voorste is een fors D1 aangebracht, hoewel de bedoeling daar van me ontgaat.
Een propeller is een ruilartikel; bij schade hang je er een andere prop aan.
En daar zal dan géén D1 op staan.
De motoren zijn goed bereikbaar voor onderhoud.
Foto 2.
De stootwil die voor aan de boeg bevestigd zit heet in zeegaande kringen een 'leguaan'. Hier spreekt nog het Marine deel in de MLD.
De mitrailleurspost is overzichtelijk.
Er is geen pitot-of stuwbuis voor de snelheidsmeting, maar een venturibuis.
Dat was een tamelijk groot ding, met vaak nog een mini-venturi in de keel van de grote broer.
De mate van onderdruk in die keel leverde de snelheidsaanwijzing op.
Er onder is de statische druk-buis voor de hoogte-en variometer en de referentie voor de snelheidsmeter.
Het geheel staat op een forse paal, om vrij te blijven van de verstoorde luchtstroming over de romp.
Wat er uit de romp omhoog steekt op een statiefje onder de voorste motor is nog in onderzoek. Van sirene tot antennehaspel, ik heb geen idee.
Bijlage 5691
Foto's 3 en 4.
Een Wal startend in de vaargeul Oost van Morokrembangan richting zee.
En nog een drie-Wals Vic formatie.
Bijlage 5692
Bijlage 5693
Tracker
.
8 Bijlage(n)
Nederlands Indië en watervliegtuigen.
De Fokker C VIIW is aan bod.
De V 5 staat achter de Wal D 1 geparkeerd op zijn voor twee drijvers aangepaste trolley.
Een verkenner met wat bewapening, die met een rustige 70 knopen door de archipel vloog.
Maar hij hield dat wél lang vol, getuige de forse brandstoftank die tussen de vlieger en de motor in zat.
De boel ligt hier tijdelijk open voor onderhoud.
De motor was een Armstrong Siddeley Lynx, een groot succes en wereldwijd in gebruik.
De varende Marine heeft hier voor iedere drijver-boeg een 'leguaantje' geknoopt, bijna aandoenlijk.
Er ligt een losse loopplank die de drijvers verbindt, dat voorkomt een hoop heen en weer geklim.
Bijlage 5700
Foto 2.
Om de vliegtuigen naar de verder gelegen hangars te vervoeren was er een rail-systeem met aftakkingen aangelegd.
Bijlage 5701
Foto 3.
Morokrembangan bij Surabaja, Oost Java, de grootste waterbasis op het Zuidelijk halfrond.
Het 'kanaal' links is het Oostelijk vaarwater, waar vanaf de Wal eerder startte.
Twee 'scheeps' hellingen met- ik denk- Fokkers C XI er voor, met de grote hoofdhangar.
Het complex zou later nog uitgebreid worden.
Bijlage 5702
Foto 4.
Een C VIIW die net na de start een stuurboord bocht begint.
Geen scherp beeld, maar aardig omdat er ook een vrachtschip te zien is in de dagelijkse praktijk van toen.
Bijlage 5703
De volgende foto's zijn van C VIIW's op Tarakan, Borneo.
Waarschijnlijk is er een festiviteit aan de gang.
Er wordt strak in formatie gevlogen door de Fokkers, die met hun lage snelheid vermoedelijk ook niet veel meer konden laten zien...
Er staat publiek langs het water, en rechts in beeld ligt nog meer.
En niet zomaar wat, het zijn de vijf binnen varende Dornier Wal boten die al eerder te zien waren.
Alleen zijn het er bij nader inzien zes.
En hun onbekende missie zal wel uit demonstraties hebben bestaan.
Bijlage 5704
Er is over deze foto- met enige kwade wil- nog iets te zeggen:
Er wordt in een mooie symmetrische Vic-formatie gevlogen. Geen twijfel.
Of toch?
Stel dat het de bedoeling was om in een Diamond-formatie te vliegen?
Waar is dan de nummer vier, die in de 'box' hoort te zitten?
Bijlage 5705
De arme drommel heeft het opformeer-rondje gemist en is nu volgas doende de Vic formatie in te halen om er alsnog een diamant van te maken...
Hij is rechts van de varende Wallen te zien, en heeft nog wat te doen!
Bijlage 5706
Bijlage 5707
Zweet op het voorhoofd, ondanks de open cockpit.
Het was toen, en later nog steeds de gewoonte in de MLD dat de jongste vliegers achter in een formatie moesten hangen. Goed voor de moraal!
Maar het leert wel snel...
Tracker
.
3 Bijlage(n)
Nederlands Indië en Watervliegtuigen.
De selectie van onze watervliegtuigen in Nederlands Indië die ik laat zien,
is beperkt tot de jaren 1936 tot half '38.
Dat komt omdat het alleen foto's zijn uit het familie-album van die periode.
Een aantal kan al eerder zijn gepubliceerd, zo als in het boek 70 jaar MLD.
Het album is daar voor beschikbaar gesteld destijds.
In ieder geval zijn dit hier de originelen.
De genoemde periode houdt in dat er nog net geen Do24's waren.
Na WW2 werd het in 1940 ontslagen personeel weer in dienst genomen.
De oude Tracker ging in januari '46 naar De Havilland, Hatfield.
De MLD oude stijl houtbewerkers werd het vliegende meubelmakersvak geleerd.
Het was de gebogen, verlijmde, gelaagde, triplex en balsa monocoque constructie van de Mosquito.
De laatste dag van de cursus werd vergald door een gewijzigde MLD planning.
De mannen moesten aansluitend spoorslags naar de Oost, ach, slechts voor anderhalf jaar...
Wat daar inmiddels rond vloog was voornamelijk van metaal.
Hij heeft daar geen hout meer gezien, en de MLD geen Mosquitos.
De camera lag helaas thuis; geen foto genomen!
Gelukkig was daar nog zijn zwager Kleppe.
Nu weer terug naar de Fokker T IV, 1937.
Die deed braaf zijn best, lelijk en langzaam, maar de verbeterde T IVa was al in aantocht.
Allereerst een T IV in de start, gezien vanaf de bekende 'spottersplek' op Morokrembangan.
Bijlage 5882
Dan de Wal D34 en een T IV, de T9 in formatie.
Daar zijn er veel meer van in omloop, maar ik plaats deze omdat hij het onmiskenbare kartelrandje heeft van het zelf genomen kiekje.
Bijlage 5883
Bijlage 5884
vervolg..
.
3 Bijlage(n)
Nederlands Indië en Watervliegtuigen.
Vervolg T IV.
.
Als verkenner-bommenwerper werd de T IV voor van alles gebruikt.
Van torpede-lanceerpunten in of onder de romp heb ik geen opnames,
maar wel een T IV die een rookgordijn legt.
Bijlage 5885
Bijlage 5886
Bijlage 5887
Zo te zien op de foto komt de rook onder de romp vandaan.
In die romp moet dus ergens een helse machine hebben gestaan die deze zwaarder-dan-lucht wolk liet neerdalen.
Neerdalen tot op het zeeoppervlak, als hulpmiddel voor de vloot om onzichtbaar te worden voor de naderende vijand.
Er was nog geen Radar!
De vijand kon alleen dán gericht vuur afgeven wanneer het doel in zicht was.
Door de kromming van de aarde hield dat globaal op bij 15 km, als het horizontaal zicht dat al toe stond.
Eenmaal verscholen achter het tactisch neergelegde rookgordijn, kon de vloot ontsnappen, hergroeperen of een tegenaanval voorbereiden.
De theorie, in zijn tijdsbeeld, was redelijk. De praktijk minder.
De vloot onderling werkte nog met seinvlaggen en Morse seinlampen, en zo nog dertig jaar.
Maar met vliegtuigen werkte dat minder, en werd er al op de Dornier Wal geëxperimenteerd met lange-en middengolf radio's.
Een Duitse fabrikant maakte trillings- en tropen bestendige radiobuizen, en was redelijk succesvol.
De aangezochte Franse tegenhanger maakte er een potje van.
Tracker
.
9 Bijlage(n)
Nederlands Indië en Watervliegtuigen.
Ik was toe aan nog wat Fokkers T4 en 4a binnen deze thread.
Maar de nationaliteitstekens houden me nog bezig.
Hoe ik op de gedachte kwam dat de oranje driehoek alleen voor Europa gold is me een raadsel.
Ik bezit nota bene zelf foto's die anders tonen.
Het boek van Greuter is moeilijk te verkrijgen, maar wél beschikbaar is een uitgebreid artikel in Mars et Historica.
Dat is een krijgs-historisch periodiek, aflevering aug '88, geschreven door Schep.
Hij beschrijft 10 periodes, ingeluid door steeds wisselende Besluiten.
Tussen 1933 en '50 alleen al 8 wijzigingen, ook in de roundel opstelling zelf.
Dit 'periodiek systeem' van Schep levert ook verrassingen op.
Er zijn wijzigingen die weer stilzwijgend zijn ingetrokken, of juist niet, maar wel werden ingehaald door een vernieuwing.
Dan is er nog de merkwaardige tekst van foto 1, waarin het bindend zijn wereldwijd op losse schroeven wordt gezet...
Bijlage 5907
Met deze verse kennis gewapend ben ik wat foto's gaan bekijken ter bevestiging van alle mogelijkheden.
Eigenwijs, maar uit interesse.
Vroege foto's geven bijna nooit roundels weer op de vleugelonderzijde. Door tegenlicht viel dat weg.
Foto 2 toont wel er een, maar getekend op de cover van 70 jaar MLD.
Een Wal met de rode sector naar voren gericht. Dat staat raar op het eerste gezicht, maar de tekenaar had gelijk.
Dit mocht, nee móest zelfs, maar tot maart '33.
Bijlage 5908
Dan treedt er ogenschijnlijk zes jaar rust in, met het wit in de roundel naar achteren gericht, en op de romp naar beneden.
Foto 3, een tekening van een Wal in aanbouw bij Aviolanda, verstoort deze rust.
Hier wijst het rood onder de vleugel naar achteren, maar dát heeft nooit gemogen.
Bijlage 5909
Niet volgens de net geleerde regels, maar ach, een artistieke vrijheid, so what.
Maar ik raak het spoor weer bijster bij foto 4.
Want hier is een C VII w in de praktijk gezien, en ook met rood naar achteren...
Bijlage 5912
Foto 5 is ook apart. De Wal D2 start hier langszij een kruiser. Voor of na maart '33 is niet van belang.
De roundel op de romp, met rood boven, past in geen enkele periode...
Bijlage 5913
Dan wordt het oorlog, eerst hier, later daar, en de oranje driehoek met zwarte rand doet zijn intrede.
In het schema dat ik heb staat nergens dat er een driehoekje op het rudder mag staan, en/of voor op de romp.
Foto's 6, een Swordfish op de Gadila in '44, en 7, de bekende Firefly op de Nairana in '46.
Ik neem aan dat dit alleen samen met de Engelse roundel werd gebruikt op deze manier.
En dat het terug te vinden is in uitgebreidere voorschriften.
Is dit wat Dutchplanes bedoelde?
Bijlage 5914
Bijlage 5915
Dan foto 8. Ik noemde hem al eerder.
Het is 1948. De oranje driehoek op de romp is uit, de Engelse roundel is vervangen door de Nederlandse.
Maar de driehoek wordt niet wég geschilderd, nee, hij wordt wit gemaakt, en dat nog vrij slordig ook!
Geen verklaring kunnen vinden.
Bijlage 5916
Bijlage 5917
Na juli '50 wordt het rustig op dit vlak, en overzichtelijk.
Zelfs op hachelijke momenten...
Ik laat mijn opsomming hierbij, en ga wachten op deskundig kommentaar.
Tracker
.
1 Bijlage(n)
Marine Vliegkamp de Mok - Texel
Aan deze kun je zien dat er een komende KNIL - C.VIIw klaar staat met registratie V-11. De andere is een C.VIIIw, nummer onbekend maar daar waren er maar negen van. Bron LOMT.