RAF sergeant gearresteed in Nederland

Ik spit de laatste tijd nogal wat beeldbanken uit. In het Regionaal Archief Dordrecht kwam ik o.a. deze tegen:

Bijlage 34720

Lokaal wordt gesuggereerd dat deze foto in Dordt zou zijn gemaakt op of kort na 12 september 1944. Het zou gaan om één van de bemanningsleden van Halifax NP741 die op die datum, rond de middag, werd neergeschoten bij Dordrecht.

Kijkend naar de foto dringt zich bij mij het idee op dat hij veel eerder in de oorlog is gemaakt. De vrolijke Duitse militairen passen niet helemaal bij de situatie in september 1944.

Ik heb zelf, lang geleden, zelf een afdrukje van deze foto gehad. Gekregen van een mede-onderzoeker, die hem uit onbekende bron ook had gekregen. Ik heb sterk de indruk dat deze foto tijdens de oorlog in een zekere oplage is afgedrukt en werd verspreid of verkocht als onderdeel van een een serie foto's, die min of meer als souvenir bedoeld waren. Die fotosetjes zijn over het algemeen vroeg in de oorlog gemaakt en bevatten ook vaak beelden van tijdens en net na de meidagen van 1940.

Weet iemand waar en wanneer de foto gemaakt is?

Zelfde foto zit overigens ook in de beeldbank van het NIOD. In een een betere kwaliteit.
Interessant: er staat een datum bij: 12 -02-1941. Het verliesregister van de SGLO geeft geen RAF-verlies op 12 februari 1941. Wel een Hampden op 11 februari en een Wellington en een Blenheim op 10 februari. De enige sergeant aan boord van de Hampden sneuvelde. De Wellington-bemanning bestond geheel uit sergeants, maar crashte op het ijs van het IJsselmeer nabij Kampen. De Blenheim werd neergeschoten boven de Westerschelde. De gehele bemanning overleefde waaronder twee sergeants.
Op de foto is een karakteristieke gevel te zien, met herkenbaar timmerwerk. Door de iets andere uitsnede mist deze op de eerdere foto.

Bijlage 34722

"De vrolijke Duitse militairen passen niet helemaal bij de situatie in september 1944."
Maar ook in 1941 lijkt het mij niet de vrolijkste dag in het leven van een in vijandelijk gebied gestrande Engelse sergeant. Waarom lacht hij dan?

In vergelijking met de Duitsers lacht hij toch meer als een boer met kiespijn. Desondanks zal hij blij zijn geweest dat ie het er levend had afgebracht.
Om mijn opmerking wat meer handen en voeten te geven: in september 1944 was wat de RAF in Duitsland aanrichtte, volledig duidelijk geworden. De houding ten opzichte van geallieerde vliegers was veranderd. Op de bemanningsleden van de Halifax NP741, die ik in mijn eerste bericht noemde, werd door Duitse militairen geschoten, terwijl zij aan hun parachutes hingen.

Ik ben ondertussen wat verder met mijn onderzoekje naar de herkomst van deze foto.

Na plaatsing van dezelfde vraag op RAF Commands forum, kwam er een reactie die meldde dat C. Rijken uit Eindhoven in 1984 de foto aan het blad Flypast heeft gestuurd met de vraag wie de wireless operator (zie het embleem op zijn arm) was. Kennelijk was het Rijken bekend dat de foto in Wassenaar is gemaakt.
Nu zijn er in Wassenaar inderdaad nog steeds lantaarnpalen die veel lijken op de lantaarnpaal op de foto, maar in hun huidige toestand zijn ze niet exact gelijk. Ook de gevel links op de foto heb ik nog niet kunnen vinden.
Kees Rijken heeft in 2015, samen met zijn schoonzoon en een Engelsman, een boek doen verschijnen op de aanval op de Philipsfabrieken in Endhoven op 6 december 1942. Het kan bijna niet missen of deze Rijken is dezelfde persoon als de man die in Flypast navraag deed.
De kans is dus aanwezig dat het hele verhaal al lang geleden door Kees Rijken is uitgezocht.

Ik zet mijn eigen onderzoekje voort en zal eventuele nadere informatie hier melden.

Een update: navraag bij de Historische Vereniging van Wassenaar heeft mijn twijfel met betrekking tot Wassenaar als locatie versterkt. Diverse leden van genoemde vereniging zijn van mening dat de plek van de foto niet in Wassenaar is.

Met betrekking tot de heer Rijken: ik heb zijn adres zoals dat was in 1984. Zowel hij als zijn schoonzoon zijn, voor zover ik kan nagaan, geen lid van de SGLO. Wèl heeft zijn schoonzoon in 2015 een voordracht gehouden over het eerder genoemde boek, tijdens een bijeenkomst van de SGLO, waarbij de heer Rijken, die al flink op leeftijd moet zijn en misschien al is overleden, aanwezig was.

Is er onder hen die dit lezen iemand die actuele contactgegevens heeft van de heer Rijken of zijn schoonzoon? Eventuele reacties in verband met privacy graag via een persoonlijk bericht.

Hans,

Cees Rijken is een paar jaar geleden inderdaad overleden.
Je kunt het beste even contact opnemen met het secr. van de SGLO.

Jaap

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Jaap Woortman

Hans,

Cees Rijken is een paar jaar geleden inderdaad overleden.
Je kunt het beste even contact opnemen met het secr. van de SGLO.

Jaap

---

Heb ik al aan gedacht en ga ik doen.

Voor wie het interesseert een tussentijdse update met betrekking tot de foto waarmee dit draadje begon.
De plek van de foto staat inmiddels vast: de Burgemeester Van der Esstraat te Pernis. Er is ook suggestie over de identiteit van de sergeant, maar daaraan kleven wat mij betreft nog wat onduidelijkheden. Ook lijkt het er steeds meer op dat de foto door de Duitsers is verspreid voor propaganda-doeleinden.

Bij navraag in het RAF-commands forum werd daar door één van de respondenten een andere foto gepresenteerd, die waarschijnlijk geen relatie heeft met de sergeant waarmee dit draadje begon, maar wel interssant is omdat ie mogelijk in Nederland is gemaakt. Ik plaats hem hier in de hoop dat iemand de plek herkent

Bijlage 35236

Zoals de locatie van de eerste foto er nu uitziet:

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Mathieu

Zoals de locatie van de eerste foto er nu uitziet:

---

Inderdaad. Het huis met de witte gevel links, is op de oorlogsfoto het meest linkse huis met die fraaie topgevel-betimmering. Het huis dat daar rechts naast staat heeft de twee kleine raampjes onder de dakrand, zoals op de onderstaande foto wat beter te zien is.
e
Bijlage 35238

Achter de huizen links stond tijdens de oorlog een school, waar Duitse militairen gelegerd waren.
De karakteristieke lantaarnpalen zijn verdwenen, maar elders vond ik een foto van Pernis waar ze wèl op staan:

Bijlage 35239

Hans, Die onderen onbekende foto deed mij meteen aan Leeuwarden denken, maar weet nog niet precies waar het is. Tijdens het zoeken kwam ik wel dit tegen:

Hoi Hans,

De foto is inderdaad in Leeuwarden gemaakt, het grote pand op de achter is het beursgebouw in leeuwarden.

Wat betreft de RAF sergeant, gebouw links, de zijgevel van de Beurs aan het Zaailand, Leeuwarden. Het gebouw daarachter is de HBS, is weg en is nu nieuwbouw, de Rechtbank.
Vanuit dat perspectief is het gebouw waar de sergeant binnen gaat, Hotel Amacitia, in 1968 gesloopt.

Het hotel rond 1965. Kwam dit ook nog tegen: Help! Wie is deze vlieger? | 03 | Defensiekrant

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Dutchplanes

Wat betreft de RAF sergeant, gebouw links, de zijgevel van de Beurs aan het Zaailand, Leeuwarden. Het gebouw daarachter is de HBS, is weg en is nu nieuwbouw, de Rechtbank.
Vanuit dat perspectief is het gebouw waar de sergeant binnen gaat, Hotel Amacitia, in 1968 gesloopt.

---

De plek die Mathieu heeft gevonden klopt inderdaad keurig met de foto. Zelfs inclusief het gebouw daarnaast (de HBS). Dat staat er nog steeds, zij het dat er wat moderns tegenaan is gebouwd (wat dan waarschijnlijk de Rechtbank zal zijn).

Snel gevonden! Bedankt!

Kennelijk werd hotel Amicitia voor één of ander doel door de Duitsers gebruikt. De Ortskommandantur was het niet, voor zover ik kan nagaan. Die zat, weet ik uit andere bron dicht bij de gevangenis (Blokhuispoort).

Welke rang heeft deze man? Is dat luitenant?

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Mathieu

Welke rang heeft deze man? Is dat luitenant?

---

Geen idee. Wel is duidelijk dat Duitse miltairen op de foto tot de Luftwaffe behoren. Er staat links ook een Luftwaffe-vlaggetje.

Misschien is uit te vinden wie die Duitser is om zo een beter idee te krijgen van de tijd van opname. Als ik thuis ben zal ik eens kijken in de 3 delen van "wespennest Leeuwarden" van Ab Jansen. Misschien staat daar iets is in.

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Mathieu

Misschien is uit te vinden wie die Duitser is om zo een beter idee te krijgen van de tijd van opname. Als ik thuis ben zal ik eens kijken in de 3 delen van "wespennest Leeuwarden" van Ab Jansen. Misschien staat daar iets is in.

---

Het artikel in de Defensiekrant toont ook de achterkant van de foto, waarop het jaartal 1943 staat. Gezien het feit dat de bomen goed in blad staan moet het bovendien ergens in het zomer-halfjaar zijn geweest (april-oktober). Zelf heb ik 'Wespennest Leeuwarden' ook, alleen weet ik niet precies waar.. Best mogelijk dat het gebruik van hotel Amicitia daarin gemeld wordt. Daar zal men bij het NIMH ook wel aan gedacht hebben. Maar het antwoord op hun vraag hebben ze er kennelijk niet gevonden.

Wespennest Leeuwarden benoemd het even bij het Errata deel 1 (in deel 3 blz. 348 onder foto). "Hotel Amicitia in Leeuwarden. In 1940/41 vonden de bemanningen van de op de vliegbasis gestationeerde He 111's er onderdak. In latere jaren waren 'Luftnachrichtenhelferinnen' erin ondergebracht".