D.17-vliegers 13 mei 1940

De oude Fokkers D.17's vlogen op 13 mei één missie naar de Grebbeberg. Er ging veel mis door de onervarenheid van de kersverse jachtvliegers van de Vliegschool, onder wie Ben Moerkoert, die pas een of twee keer met de D.17 gevlogen had, en Jan Plesman.

Maar wat ik me afvraag, waren luitenant E.A. Roosenburg, aanvankelijk de commandant, en reserveluitenant Johannes Cornelis Pieter Stuy ook zo onervaren? Of waren zij instructeurs van de Vliegschool? En zo nee, waar waren die instructeurs dan?

Heeft iemand een geboortedatum gegevens over deze twee? Stuy was na de oorlog helikopterpiloot en hij schreef een aantal luchtvaartboekjes.

Dank,

Peter

Het antwoord, Stuy was ook een leerling. Hij was al even bij de eindopleiding bij Texel, de anderen pas een paar dagen. Verbazingwekkende missie, bijna misdadig...

J.C.P. Stuy was beslist geen leerling. Op zijn missie op 12 mei met opdracht: begeleiding van vier Fokker C V'n en 1 C X van Middenmeer op bombardementsvlucht naar Wageningen was hij patrouillecommandant. Zijn rang was Res.2e luitenant-vlieger.

bron: Molenaar deel II bladzijde 1060.

Ben Moerkoert was ook gebrevetteerd vlieger (rang: res.sergeant-vlieger) evenals Jan Plesman (rang: res.2e luitenant-vlieger)

Hans

Hans, ik snap niet waar je je op baseert. Stuy was inderdaad de patrouillecommandant van die missie, maar dat is precies waarom ik deze vraag heb gesteld.

Frits Gerdessen schrijft mij:
'Stuy was al in december 1939 op Texel. Hij was toen nog sgt.'
Dat moet betekenen dat hij een jonge en onervaren vlieger was, want een oude rot kan niet opeens van sergeant luitenant worden.

Verder schijft Frits:
'De andere D.17 vliegers kwamen begin mei van Haamstede.'

Die mannen hadden een brevet, maar ze waren dus géén afgeoefende jachtvliegers.

Peter

Peter, Wij hebben het ook over de crisisjaren en in de mobilisatietijd was aan alles gebrek.
Aan goede vliegtuigen, aan goed getraind personeel en dus was deze situatie niet uitzonderlijk. De militaire onervarenheid gold dus niet alleen specifiek voor de genoemde heren.Burger-piloten hadden ervaring als burger-piloot en werden dus opgeroepen om de onmogelijke missie uit te voeren.

Hans

Ik heb geen kritiek op het inzetten van deze onervaren vliegers op zich, maar op het inzetten van deze onervaren vliegers in deze combinatie. Het was ook de snelste manier om de D.17's te slopen zonder de vijand enige schade toe te brengen, kijk maar naar het verloop van deze missie.

Nogmaals, waar waren de instructeurs van de vliegschool, met name Lambermont en De Zwaan? De twee D.21's en de G.1's van de vliegschool zijn niet ingezet. Misschien bleven de instructeurs bij deze toestellen, misschien zijn er communicatiestoornissen geweest, oorlog is natuurlijk chaos. Maar deze D.17-missie is gewoon een heel gek verhaal.

Frits Gerdessen, die mij enorm helpt, heeft nu ook de geboortedatum van J.C.P. Stuy gevonden: 21 december 1920, deze patrouillecommandant was dus 19 jaar.

Je hebt zeker wel een goed punt Peter! Er waren vier toestellen op Texel die ongebruikt de meidagen doorkwamen. Waren ze wellicht onbewapend????

Groeten,
Edwin

Ik kan het even niet terugvinden, maar de twee D.21's en de G.1 waren door de commandant op Texel, kapitein Zegers, inzetbaar gemeld. Zelf wide hij ze lokaal inzetten.

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Fogg

Het was ook de snelste manier om de D.17's te slopen zonder de vijand enige schade toe te brengen, kijk maar naar het verloop van deze missie.

---

Hoi,

Weet eigenlijk niets van de inzet van deze toestellen, kan iemand misschien iets meer erover vertellen?

Groet,

Mathieu.

Op 11 mei had de vliegparkcommandant nog de beschikking over o.m. 1 Fokker G-1, twee D XXI en 7 Fokker D XVII vliegtuigen, die alle gevechtsgereed waren. De vliegparkcdt stelde zich telefonisch in verbinding met de C.-Lvd. en verzocht hem de bedoelde vliegtuigen te mogen gebruiken voor de lokale luchtverdediging. Tevens deelde hij mee(de commandant vliegpark ,Zegers,) dat er praktisch geen reserve munitie voor de vliegtuigen op Texel aanwezig was en dat het enige tijd zou kosten de vliegtuigen te laten starten. Dit laatste was het gevolg van de verspreide opstelling buiten het vliegpark en de aangebrachte camouflage. Als reaktie op deze telefonische vraag, ontving hij van de C.Lvd het bevel:

"6 D XVII's welke gevechsgereed zijn, starten gezamenlijk naar Buiksloot en stellen zich onder bevel van kapitein Schmidt Crans"

Kapitein Zegers wees daarom 6 vliegers aan en besliste dat de 6 D XVII's zouden worden overgebracht naar het hulpvliegveld de Kooy.
Deze 6 vliegers waren:
res.2e luitenant-vlieger E.A. Roosenburg (patrouille-cdt)
res.2e luitenant-vlieger J.C.P. Stuy
res.2e luitenant-vlieger J.L.Plesman
res.serg.-vlieger B.C. Moerkoert
res. serg.-vlieger B.W. van der Heiden
res. serg.-vlieger H.C. Schamhart

Juist, bedankt, Hans.

Op weg naar Buiksloot werden de zes D.17's beschoten door eigen luchtafweer, eentje werd neergeschoten en een andere vloog een dag later naar Buiksloot naar reparatie op De Kooy. Er waren er dus vijf.

Drie daarvan zouden op 12 mei een een escortevlucht naar de Grebbeberg maken met een paar C.5's en een C.10. Ze vlogen eerst naar Ruigenhoek, maar de vliegers wisten niet dat de sloten daar nep waren en twee werden zwaar beschadigd in de landing. Ze werden vervangen door de twee andere. Er werd vertrokken vanaf Middenmeer. Jan Plesman had startproblemen en kwam pas bij de formatie op de terugweg. Stuy in de 210 beschoot bij de Grebbe gronddoelen, Moerkoert in de 205 deed dit niet volgens de officiële lezing. Er werd geland op het deels gebarricadeerde Soesterberg (waarom? Weliswaar zou deze formatie twee uur in de lucht zijn geweest, van 17.00 tot 19.,00 uur, wat al lang is voor meidagen-begrippen). In de landing werd één D.17 beschadigd en de volgende dag bij het vertrek naar Buiksloot nog één. Dus na één operationele missie waren vier van de vijf D.17's stuk door ongelukken.

De missie was dus op 12 mei en niet op 13 mei zoals ik eerst zei.

Nu op Marktplaats: ≥ Geheim bevel LVA fokker Grebbeberg mei 1940 mobilisatie — Militaria | Tweede Wereldoorlog — Marktplaats

Voor wat het waard is: in het NIMH zit een verslag van 2e res. lt. vlieger Plesman met betrekking tot "de krijgsverrichtingen van enige leerlingen van de vliegschool Texel".
Overigens volgt uit het verslag van Plesman dat de operatie naar de Grebbeberg plaatsvond op 12 mei en niet op 13 mei. De laatste post van Fogg corrigeert dit en de rest van zijn verhaal komt overeen met het verslag van Plesman (dat hij overigens pas op 6 januari 1941 schreef).
Uit het gegeven dat Plesman over zichzelf en zijn mede-vliegers spreekt als leerlingen mogen we concluderen dat zij inderdaad nog in opleiding waren. Ook Stuy en Roosenburg krijgen van hem geen andere status.
Uit het verslag blijkt ook dat er vooral vóór de missie naar de Grebbeberg het één en ander misging. Er waren een aantal ongelukjes tijdens landingen, die waarschijnlijk te wijten waren aan de onervarenheid van de vliegers, in combinatie met de onbekendheid met de landingsplaats (12 mei, Ruigenhoek)

Link: Archieven.nl - 409 Gevechtsverslagen en -rapporten mei 1940 (NIMH / Nederlands Instituut voor Militaire Historie)

Kijk bij: Pak B.III commando luchtverdediging, 3.7 vliegparken door de militaire luchtvaart bezet, 3.7.10 Texel, 540007