De Bommenwerpermaffia

Vandaag in de Volkskrant een artikel over het boek 'De Bommenwerpermaffia' van Malcolm Gladwell.
Het boek heeft weliswaar geen directe relatie met de luchtoorlog boven Nederland, maar lijkt mij wel interessant voor hen die geïnteresseerd zijn in wat er aan het optreden van de USAAF in Europa en Japan vooraf ging en welke gedachten er zaten achter de strategie van (o.a.) de 8th Air Force. Feitelijk gaat het om een poging tot het ontwikkelen van een nieuwe doctrine voor luchtbombardementen. Ook Carl Norden (van Nederlandse afkomst), de ontwerper van het beroemde Norden bombsight, komt erin aan de orde.
Het hoofdonderwerp van het boek, de tweestrijd tussen 'precision bombing' en 'area bombing', pakte tijdens de tweede wereldoorog uiteindelijk uit in voordeel van de laatste doctrine. Het Norden bombsight, waarmee het in theorie mogelijk was vanaf 20.000 voet een bom binnen een vierkant van 30 x 30 m. te laten vallen, lag aan de basis van het precision-bombing idee.
De 8th Air Force begon zijn activiteiten in NW-Europa met precisie-bombardementen als uitgangspunt. De resultaten daarvan vielen echter tegen en mede door de zware verliezen tijdens het eerste jaar van opereren, werd overgeschakeld op een andere tactiek, waarbij alleen de lead bomber van een formatie zijn Norden vizier gebruikte en de rest van de formatie zijn bommen liet vallen op aanwijzing van de lead bomber, wat in feite neerkwam op 'area bombing'. Dit maakte het mogelijk om in een gesloten box-formatie te blijven vliegen, waardoor men zich beter kon verdedigen tegen Duitse jagers.

Vertaling van het Engelstalige boek 'The Bomber Mafia' met op amazon verschillende meningen (zoals gewoonlijk) in de reviews:
https://www.amazon.com/Bomber-Mafia-.../dp/0316296619

Ik heb nogal afkeer inzichten van historici die zoveel jaar na dato komen met een groep mensen ( rebellen ) binnen een organisatie die het beter wisten en nu gelijk krijgen en eigenlijk helden zijn.

uit het artikel : "Ze dromen van een andere manier van oorlogvoeren, humaner, met minder bloedvergieten en zonder grootschalige gebiedsbombardementen waarbij hele steden worden weggevaagd."

en dan over het Norden bomsight

uit het artikel : "hij deed zijn uiterste best om iets uit te vinden, een echt apparaat – het was uiteindelijk onvolmaakt – maar het was bedoeld om levens te redden."

Sorry maar oorlog + humaner + levens te redden gaat bij mij echt niet samen.

@Pim Pouw: Zelf heb ik het boek niet gelezen en gezien de teneur van eerdere boeken van Gladwell, is het niet te verwachten dat zijn blik die van een onbevooroordeelde, objectieve historicus is. Als het boek beschikbaar komt in de openbare bibliotheek wil ik het misschien nog wel eens lezen, maar kopen zal ik het zeker niet.

Los van allerlei waardeoordelen moet echter wel worden geconstateerd, dat het streven naar het vermijden van 'collateral damage' en precies dat treffen wat het grootste tactisch of strategische effect sorteert, een ontwikkeling heeft doorgemaakt.
Ondertussen is het raken van een doel van beperkte afmetingen, vanaf aanzienlijke hoogte, geen enkel probleem meer. De laatste grootschalige 'oppervlakte-bombardementen' dateren uit de Vietnam-oorlog, die inmiddels bijna vijftig jaar achter ons ligt.

Net voor de tweede wereldoorlog was de angst voor grootschalige luchtbombardementen groot. Men had het afschrikwekkende voorbeeld van Guernica en de algemene opinie was dat er eigenlijk geen goed verweer was tegen dergelijke acties ("the bomber will always get through"). Die angst, in tegenstelling tot bijvoorbeeld tot de angst voor het gebruik van gas, zijn grotendeels terecht gebleken. Er zal dus, parallel daaraan, ook een zekere motivatie zijn geweest om tot precisiebombardementen te komen, met zo min mogelijk verlies aan (burger-)mensenlevens en een maximaal effect op de oorlogskansen. Als de historische feiten in het boek kloppen, dan geeft het toch enig zicht op de ontwikkeling van dit streven.

Het verhaal van de torenhoge ambities waarmee de 8th Air Force naar Engeland kwam en dat van het Norden-vizier waren me in grote lijnen al bekend, maar voor wie die verhalen niet kent en er toch in geïnteresseerd is, kan het boek een ingang bieden.

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Pim Pouw

En dan over het Norden bomsight. Uit het artikel : "hij deed zijn uiterste best om iets uit te vinden, een echt apparaat – het was uiteindelijk onvolmaakt – maar het was bedoeld om levens te redden."
Sorry maar oorlog + humaner + levens te redden gaat bij mij echt niet samen.

---

Met die Carl Norden ligt het toch wat genuanceerder:
De ontwerper Carl Norden is een bijzonder figuur. Geboren 1880 in Semarang, opgegroeid in Barneveld en opgeleid in Zürich, emigreerde hij daarna naar de VS. Samen met Elmer Sperry begon hij te knutselen met gyroscopen, wat uitmondde in de Norden bombsight voor de VS marine en later ook voor de VS (leger) luchtmacht. Dat apparaat was zo voorlijk en zo goed dat ze tot het uiterste hebben geprobeerd om hem voor de Duitsers verborgen te houden, zoals een doek er over voor het starten. Norden was briljant in het ontwerpen van slimme optisch gestabiliseerde apparaten. Hij had daar schatrijk van kunnen worden, maar dat wilde hij niet. Hij verkocht zijn patent voor één dollar aan de Amerikaanse overheid. Voor hem was het belangrijkste dat dankzij zijn bombsight de bijkomende schade en slachtoffers onder de burgerbevolking beperkt bleef. Hij was religieus en zeer rechtlijnig. Zo wilde hij na de oorlog in de VS geen onderwerp worden van verering, dus hij verhuisde met zijn Zwitserse vrouw naar Zwitserland. Ook vond hij dat je altijd de nationaliteit moest houden die je bij je geboorte had gekregen, dus hij is altijd Nederlander gebleven.

Adri

@Adri: inderdaad een aardige nuancering. Wat is de bron van de cursieve tekst?

Dat is een mix van Wiki, gelezen artikelen en eigen interpretatie.

En wat betreft die grote precisie van de Norden bombsight (vanaf 6000 m binnen een straal van 30 m), dat was puur theoretisch, want je moet vóór het drukken op de bommenlos knop een paar km met constante snelheid, hoogte en koers op het doel aanvliegen. En dat doel was meestal niet vrij van 88 mm afweergeschut en/of Me109's of FW190's, om nog maar te zwijgen van ME-262's ...!

Adri

Deze tekst vond ik ook nog. Weet de bron niet, kan dus niet voor de betrouwbaarheid instaan, maar het lijkt me niet onwaarschijnlijk.

Al voor de oorlog wisten de Duitsers alles van de Norden bombsight en gebruikten die kennis om hun eigen vizier te ontwikkelen en bij Carl Zeiss te produceren. Dat was de Lotfe 7. Die was veel gemakkelijker te bedienen en te onderhouden dan de Norden. Aan het eind van de oorlog werden er nog 1000 stuks bij Carl Zeiss gevonden. De Amerikanen hebben geprobeerd die in de B25 Mitchell te gebruiken omdat ze moesten toegeven dat die Lotfe stukken makkelijker was, maar dat werd niks omdat het apparaat niet wilde samenwerken met de Amerikaanse autopilot. Een poosje na de oorlog, toen de radar pas echt goed werd ontwikkeld, was het allemaal niet meer nodig.

Oh, ik zie het al, Wiki zegt het allemaal: https://en.wikipedia.org/wiki/Lotfernrohr_7 en lees voor Amerikanen, Russen. Opvallend dat de Wikitekst alleen in de Engelse, Italiaanse en Japanse taal bestaat, dus niet de Duitse.

Adri