2 Bijlage(n)
Ned Indië en Watervliegtuigen
Heren,
Mijn uitleg over de 'kraan' komt nog.
Het nogal lange verhaal dat ik er over schreef is gisteren door een internet storing verloren gegaan. Ik moet het opnieuw gaan bedenken.
Dan de 'Roundel'.
Rob B., je was nogal streng tegen me wat betreft het gebruik van het woord Roundel in Nederlandse tekst.
De reden dat ik roundel gebruik is eenvoudig: Ik heb een hekel aan het woord 'Rozet'! As simple as that. Gevoelsmatig. Altijd gehad.
Jouw opmerking heeft me wel aan het werk gezet.
Wat blijkt:
Mijn officiële woordenboek Engels-Nederlands, ten Bruggencate, geeft als vertaling voor Roundel een aantal dingen, maar níet Rozet.
Nederlandse woordenboeken spreken over 'naar binnen gevouwen bloemblaadjes, en de ronde versierde knop op een kokarde.
Wie weet nog wat een kokarde is? Het is de versiering op de hoge hoed op het hoofd van de Dansmarieke! Schattig, maar we dwalen wel ver af...
Het is een van die woorden die destijds over genomen zijn uit het Frans,
bakermat van luchtvaart.
Elders had ik het in dit verband al over 'levier' en 'amortiseur', voor knuppel en roerklamp. Die zijn verouderd, net als 'escadrille' en wat nog meer...
Worden niet meer gebruikt.
Zo voelt dat ook voor het rozet bij mij.
Ik schreef roundel al tussen aanhalingstekens omdat ik me bewust was van de Engelse aard van het woord.
Dat zal ik vanaf heden niet meer doen--gewoon roundel dus.
Dit mede op basis van de Nederlandse Luchtvaart Encyclopedie, die een onderdeel van deze site vormt!
Onder Roundel wordt het Nederlandse Kenteken behandeld.
Het woord Rozet komt niet meer voor.
Nog twee dingen;
Vroeger spraken we van vliegtuig-Immatriculatie voor Kenteken.
Rechtstreeks uit het Frans. Doen we niet meer toch?
En eerlijkheidshalve doe ik er de vertaling bij van de roundel volgens Bouhuys, een leraar Engels.
Geschreven voor de Klu, verluchtigd door de bekende gebroeders Das, maar met geen enkele officiële status. En bedacht in 1954...
Ik doe het woord ROZET bij deze in de ban!
Groet, pardon, Bonjour!
Tracker
.
3 Bijlage(n)
Ned Indië, watervliegtuigen, met uitstap naar 1941.
Ik ben terecht een antwoord schuldig m.b.t. mijn stelling omtrent het gebruik van 'de kraan'.
Ik probeer de foto's die ik plaats wat verhalend over te brengen.
Risico bestaat dat er dan iets wordt ingevuld naar eigen inzicht.
Ik heb daarbij mijn verwachting dat er in oorlogstijd geen gebruik zou worden gemaakt van de kraan wat al te voortvarend gebracht als de enige realiteit.
De kraan was er in oorlogsomstandigheden natuurlijk óók,-en niet voor niets.
In feite bedoelde ik met oorlogstijd de situatie bij daadwerkelijke krijgshandelingen, wanneer er geen sprake kan zijn van een rustig 'hijsmoment'.
Hier past me maar een woord en het rijmt op Jorri.
Maar...
Er speelde me nog iets door het hoofd waardoor ik het zo op schreef.
Een vergelijkbare situatie, maar dan een paar jaar later.
Uitstap naar Schotland, 1941.
Scheepskonvooien varen af en aan naar Murmansk om de Russen van materiaal te voorzien.
De door Duitse U-boten aangebrachte verliezen nopen tot extra maatregelen ter bescherming van de koopvaardijvloot en de escorte vaartuigen.
De Royal Navy bedacht het concept 'CAM'.
CAM staat voor Combat Aircraft Merchantman.
Een koopvaardijschip met een vliegtuig.
Op het voordek van een aantal schepen werd een rail gemonteerd.
Daar over reed een trolley met er op aangebracht een SeaHurricane.
Het was geen katapult, de trolley werd gelanceerd door middel van start-raketten.
Aan boord tijdens de konvooi-overtocht was er één vlieger, die heel lang moest wachten op het oppperbevel-commando om gelanceerd te worden.
Noordelijke IJszee, vaak 's nachts, géén mogelijkheid om opgepikt te worden aan het einde van de vlucht...
Bepaald geen benijdenswaardige klus voor de vlieger.
Ze waren overigens allemaal vrijwilligers. For King and Country, and all that!
Op 5 juni 1941 neemt een Nederlandse jongeman een foto van een dergelijk CAM-schip. Hij vaart er op enige afstand langs in de monding van de rivier de Clyde, ten Westen van Glasgow.
Hier vond jaren lang een enorme Marine activiteit plaats.
Het concept was goed geheim gebleven, in zijn foto-logboekje moet hij er een omschrijving voor bedenken, bij gebrek aan de juiste benaming.
Ik doe er twee NIMH foto's bij om het CAM-idee te illustreren.
En een paar regels uit zijn logboekje, met inkt-vulpen geschreven en met een kleine spelfout er in. Het zij hem vergeven.
De gemaakte foto van toen komt in deel twee.
.
4 Bijlage(n)
Vervolg Ned Indië en watervogels.
Onder 'diversen>>de Bar'
waren een paar foto's terecht gekomen die eigenlijk hier thuis horen.
Ik zal ze daarom later nog een keer plaatsen om het geheel kompleet te hebben.
In het voorgaande is de Fokker C XI W de helling op geholpen.
Hij woog rond twee ton.
Moeilijker werd het met de Dornier Wal, want die woog leeg ongeveer vijf ton.
Hij was dus een stuk moeizamer te manoeuvreren in het water door middel van mankracht.
Op de foto tel ik zo gauw al een man of tien aan het werk.
De drie crewleden bovenop niet meegerekend.
Foto 1. De Wal wordt uit haar element 'gepiekeld'.
Bijlage 5588
Die officier vlieger staat daar met het gevoel van de huidige gezagvoeder tijdens de pushback.
Je bent weliswaar de baas, maar je hebt geen bal te vertellen...
De eerdere foto met Wal's op de rede was eigenlijk niet goed beschreven.
Ze liggen niet stil, maar komen gevijven binnen taxiën.
Foto 2 laat dat zien, Tarakan, Borneo.
Bijlage 5589
Twee paar heb ik nog eens uitvergroot, maar de kenteken nummering is niet te onderscheiden.
Wat voor missie hier aan vooraf ging weet ik niet, maar het ziet er strak uit.
75 jaar geleden!
Let wel: de MLD bestond toen pas 20 jaar.
Bijlage 5590
Bijlage 5591
.
.
5 Bijlage(n)
Vervolg Indië en de watervogels.
Foto 1.
Deze toont wél vliegtuigen die echt op de rede liggen.
Vrij ver buitengaats zo te zien.
Er liggen twee Fokkers T IV aan daartoe voor anker liggende meerboeien.
Het strandleven was nog niet echt van de grond gekomen.
Bijlage 5592
Foto 2.
Als de T IV voor onderhoud op de kant moest, was dit wat de koelies in het water zagen aankomen.
Bedenk dat deze jonge mannen tot tien jaar daar vóór nog nooit een vliegtuig hadden gezien.
De T IV was aanzienlijk groter dan de Dornier Wal.
De gewichten ontliepen elkaar echter niet veel.
Fokker bouwde een stuk 'ruimer'.
Dit hield in dat de te manoeuvreren massa voor de mannen in het water hetzelfde was.
Een bijkomende factor was wel dat de T IV een veel groter zijdelings oppervlak had.
En daarmee veel gevoeliger werd voor zijwind.
Het was daarom meegenomen dat er rond de Evenaar een gemiddeld rustig windpatroon ligt.
Bij een nu en dan voorkomende moessonbui lag het werk stil.
Stroming was natuurlijk altijd een teer punt bij het 'helling op' moeten.
Beschermde plaatsen waar weinig stroming stond plus werken bij dood tij waren oplossingen daar voor.
Bijlage 5593
Fotos 3 en 4.
Een T IV op de helling is een groot ding, 26 m spanwijdte.
Aerodynamisch gezien bepaald geen hoogstandje, zoveel was duidelijk.
Het had een bij Fokker zeer geliefd erg dik Göttingen profiel.
Hoge lift,-Ca- coëfficient, maar de bijbehorende Cw waarde was ook dramatisch hoog...
En dan ben je snel underpowered, wat hij ook was.
Dus lang door het water ploegen om los te komen, ondanks de aangepaste drijvervorm.
Eenmaal airborne 'deed' hij 90 knopen (kts), iets sneller dan de Wal, die ruim 80 knots liep.
We stappen hierbij per heden af van Km/uur. Het is per slot luchtvaart.
Bijlage 5594
Bijlage 5595
Foto 5.
Tot dusver heb ik alleen vliegtuigen aan de grond (of zo) getoond.
Dit omdat ik er naar streef uitsluitend situaties te tonen uit de Indië albums van de Oude Tracker.
Nu dan een vliegende opname. En nog wel een in formatie vliegend.
Dat doe je alleen als je vertrouwen hebt in de spullen!
Bijlage 5597
Tracker
..