Het machgetal (Ma) is een dimensieloze grootheid van relatieve snelheid. Het wordt gedefinieerd als de verhouding tussen de snelheid van een object t.o.v. het flu?dum waar het doorheen gaat en de lokale geluidssnelheid van dat flu?dum:

waar
  • het Mach-getal is.
  • de snelheid van een object ten opzichte van het onverstoorde medium is (relatieve snelheid). In het geval van b.v. lucht is relatieve snelheid van een object met een grondsnelheid van 300 m/s met 10 m/s tegenwind is 310 m/s waar 10 m/s meewind een relatieve snelheid van 290 m/s oplevert.
  • de geluidssnelheid van het medium is. Deze geluidssnelheid voor lucht wordt berekend aan de hand van de formule
    waar de temperatuur in graden Celsius (?C) is.
Merk op dat en in dezelfde eenheid gemeten dienen te worden. Als eenheid wordt meter per seconde (m/s) vaak toegepast.

Het Machgetal wordt vaak gebruikt om de snelheid van [wiki]vliegtuig|vliegtuigen[/wiki] te beschrijven. Mach 1 is gelijk aan de lokale geluidssnelheid in lucht (ongeveer 340.17 m/s = 1224 km/h bij standaarddruk, 1013.25 hPa, en -temperatuur, 15 graden Celsius = OAD), Mach 2 is tweemaal de geluidssnelheid etc. Het Machgetal is genoemd naar de Oostenrijkse natuurkundige en filosoof Ernst Mach. mach=a a=38,96 wortel T(temp) = snelheid in knots (Nm/hr)

Omdat de geluidssnelheid in lucht toeneemt met de temperatuur, zal de snelheid van een object dat reist met Mach 1 afhangen van de hoogte in de atmosfeer.

Vliegtuigen kunnen, afhankelijk van de te bereiken snelheid, worden onderverdeeld in de volgende categorie?n:
[wiki]Subsonisch[/wiki] M < 1
Sonisch M = 1
[wiki]Supersonisch[/wiki] M > 1
[wiki]Transsonisch[/wiki] 0,8 < M < 1,3
[wiki]Hypersonisch[/wiki] M > 5


Bij transsonische snelheid beweegt het vliegtuig met een snelheid in de orde van grootte van de geluidssnelheid. In de omringende lucht ontstaan lokaal zowel subsonische als supersonische gebieden. Dit veroorzaakt kleine schokken die de controleerbaarheid van het vliegtuig kunnen aantasten.

Als een vliegtuig de snelheid van Mach 1 overschrijdt, zegt men wel dat het "door de [wiki]geluidsbarri?re[/wiki] gaat". Een groot drukverschil wordt gevormd net voor de neus van het vliegtuig, doordat de opgebouwde druk minder snel kan wegstromen dan het vliegtuig naar voren vliegt. Dit drukverschil wordt een schokgolf genoemd. De schokgolf verspreidt zich in alle richtingen, maar doordat het vliegtuig doorvliegt wordt de schokgolf naar voren verder voortgezet, zodat een kegelvormige golf ontstaat rond het vliegtuig. Op de grond is de schokgolf hoorbaar als de supersonische knal. Een persoon in het vliegtuig zal deze knal meestal niet horen (de schokgolf blijft voor het vliegtuig).

Bij hypersonische snelheden kan het oppervlak van het vliegtuig zeer heet worden vanwege de wrijving met de lucht.

De snelheid van een [wiki]vliegtuig[/wiki] wordt in de dagelijkse praktijk van de luchtvaart uitgedrukt in een Machgetal als het zich op een vlieghoogte van minimaal 25.000 [wiki]voet[/wiki] (7,5 km) bevindt. Op geringere hoogten wordt de snelheid meestal uitgedrukt in [wiki]knoop|knopen[/wiki].

Mach 1 1224 km/h
Mach 2 2448 km/h
Mach 3 3672 km/h
Mach 4 4896 km/h
Mach 5 6120 km/h