Een transponder is een elektronisch apparaat dat een bepaalde boodschap uitzendt, als antwoord op een bepaalde ontvangen boodschap. Het woord transponder is een samentrekking van de Engelse woorden transmitter (zender) en responder (antwoorder).

Transponders worden veel gebruikt in de [wiki]luchtvaart[/wiki] en de scheepvaart, in beide gevallen met als doel de verkeersleiding te vereenvoudigen. Transponders zenden autonoom periodiek een signaal uit, zogenoemde squitter, en/of reageren op een signaal dat door een secundaire radar wordt uitgestuurd. Als antwoord daarop sturen ze een signaal terug, dat informatie bevat over de identiteit van het voertuig waarin ze ingebouwd zijn, eventueel aangevuld met gegevens over koers, snelheid, vlieghoogte, etcetera. Dit signaal wordt door de radar weer opgevangen en verder verwerkt.

In de luchtvaart worden transponders ook toegepast in [wiki]Airborne Collision Avoidance System|Airborne Collision Avoidance Systemen[/wiki], zoals TCAS II.

In militaire toepassingen worden transponders vaak gebruikt voor [wiki]IFF[/wiki] doeleinden (Identification Friend or Foe). Ieder vlieg- of vaartuig dat als antwoord op een ondervraging niet een bepaalde code terugstuurt, wordt dan als potentieel vijandelijk beschouwd.