Een Marine vlieger gevolgd.

[Tracker "Jaap de Moor"]

Deel 1. De voorselectie.



Jan Toorenaar wilde vlieger worden. Het is 1950.
En marine officier.
De combinatie van de twee elementen trok hem aan.

Vroeg in zijn jeugd had hij vast al een wervings advertentie gezien van de Marine Luchtvaart Dienst, met een stimulerend verhaal over vliegen in de Oost.



Dat was voorbij, op een klein stukje Papua na.
De MLD vlieger-advertentie van na de oorlog was minder aansprekend, lijkt me.
Veel te gestyleerd, maar ja, Vliegen, Varen en Vechten was wel waar het op neer kwam in theorie.



De werkelijk was meer zoals op de volgende foto.
Uren patrouilleren boven de North Atlantic.
Ogen en apparatuur toegespitst op het opsporen van vijandelijke onderzeeboten.

Ik vind het een mooi beeld; een ieder voortploegend op zijn vaste koers in rumoerig weer.
Herkenbaar vanuit mijn eigen zes jaar MLD.




Het doel werd dus om die vliegerwing te bemachtigen.
Dat is niet onmogelijk, maar je moet een paar dingen mee hebben.

Normaal gesproken werd je Adelborst Zeedienst op het KIM te Den Helder, ook als je wilde gaan vliegen. Het Koninklijk Instituut voor de Marine.
Na drie jaar studie werd je jong officier. Een vaarjaar en een jaar Voortgezette Wetenschappelijke Vorming volgden dan.
VWV heette de 'Vader Wil Vooruit' cursus in de wandelgangen.

Als je een luchtvaart enthousiast was en zat te springen om vlieger te worden wist je dus drie jaar lang niet of je door de selectie zou komen.
Dat kon dus makkelijk tot een grote teleurstelling leiden en een heel verschillende vaar-carriëre opleveren dan de adelborst met vlieg aspiraties in zijn hoofd had.

Iedereen was fit en meer dan dat, maar er kwamen andere dingen bij kijken.

Het selectieproces was altijd met een almachtige geheimzinnigheid omgeven.
Zeker in die tijd was dat het geval en dat gold voor beide categoriën, militair vlieger zowel als de verkeers-collega.



Nu en dan had de marine behoefte aan wat meer vastigheid in de vliegerplanning.
Waarom dat 'nu en dan' was zou ik niet weten, in 1950 was het 'nu'.
Hogere krijgskunde.

Men deed dan de vliegerselectie voorafgaand aan het eerste studiejaar KIM.

Die 'grading' was de eerste kennismaking met het leren vliegen.
Men had daartoe het Engelse woord tot goed Nederlands verheven.

In die spannende tijd van er op of er onder werd bekeken of men voldoende fijnbesnaard was om ook onder barre omstandigheden 'stick and rudder' in de juiste dosering te hanteren.

Of men een 'vlieghandje' had dus, en breder bezien, of men Vliegerschap bezat.
Dat begrip stond niet eenvoudig uitgelegd op een A-viertje.
Enige informatie er over was zelfs niet voorhanden.
De gradeling deed zijn stinkende best zonder precies te weten hoe.

En in een aantal gevallen bleek hij 'het' dan te hebben.
Althans, volgens de Chef van het plaatselijke instructeursgilde, en verder een select gezelschapje dat nu en dan bijeen kwam onder de naam COVA, Commissie van Aanname.

Goed, je had het dus, altijd al geweten toch? Maar hij niet? Dat is raar zeg, nooit verwacht.
Er waren twijfelgevallen in dat proces, en helaas ook ronduit missers, zo bleek nu en dan uit krantenberichten.

Bij geschiktheid zou in dit geval dan de rest van de vliegopleiding volgen.
Maar eerst moesten drie jaar Militair Stuurmans-leerlingschap worden gevolgd, tot en met sergeant adelborst.
Om te beginnen was het zeeofficier worden geblazen; dat vliegen kwam later.

Maakte dat wat uit?
Jazeker, ten eerste had je zekerheid dat er een vervolg aan de vliegerij zou komen, en ten tweede bepaalde het een klein maar essentieel detail van het uniform.
Daar kom ik later op terug.

De vliegtechnische selectie was uitbesteed aan de NLS op het vliegveld Hilversum.
Er werden geen linktrainers gebruikt; alles vond plaats door met de DH 82A, de Tiger, een compleet programma af te wikkelen tot aan solo-status.






De bijgaande 'vliegkaart' laat het schema zien.
Er werd ruim de tijd voor genomen, 22 lessen, en dat alles voor de leerling nogal soepeltjes verpakt in een periode van 12 augustus tot en met 19 september!

Aan de eerste kolom is te zien dat het een druk lesbedrijf was met ruim 400 lessen in die periode.
Die goeie betrouwbare Tiger toch...

Eerst de indeling van de kaart.



Er werd nauwkeurig geadministreerd met starttijden tot op de minuut.
Kolom 2 vraagt alleen om het 'inschr. kenm.vliegtuig', maar men weet er ook nog de eerste letters van de instructeur tussen te frommelen.

De kolom 'betaald lesgeld' blijft open voor de gradeling, maar voor kapitaalkrachtige privé personen die een lesje deden werd dat kennelijk met dodelijke precisie op de kaart vermeld.

De vliegles onderdelen die uitgevoerd werden staan in de laatste kolom als cijfer.
Ik heb daar geen aparte lijst van, maar de onderdelen staan in het logboek straks steeds uitvoerig beschreven.

De vliegkaart is wat smoezelig geworden, niet onbegrijpelijk. De potlood optelsom van al die minuten is niet helemaal goed gegaan..
Ik ken dat, herinner ik me nu..
Er werd twaalf en driekwart uur gelest.




Er werd door Toor op Tigers met burger registratie gevlogen, behalve bij de eindtest.
Die vond plaats met de A-10 en dat is ook de enige regel waarop geen lesnummer staat vermeld.
Zou daar een verband zijn? Behoorde de A-10 niet (tijdelijk) tot de NLS vloot?
Op een foto is ook de A-34 zichtbaar.
Deze is zelfs voorzien is van een permanent aangebrachte, klapperende blindvliegkap, wat duidt op enige soort van voortgezette opleiding.
Ik vond er net (off topic) een foto van een Instrument Hood bij uit een vooroorlogs tijdperk.
De kap op de A-34 heeft de nodige modificaties ondergaan sindsdien.




De eerste bladzijde in het logboek geeft weinig bijzonders; eigenlijk alles standaard.
Dat de leerling krom van ellende in die lawaaierige cockpit zit en zijn best doet om de hem toegeschreeuwde bevelen op te volgen, is óók standaard.



Op de onderste regel wordt het tegen de wind in starten de eerste keer genoemd.
Het zal steeds worden herhaald. Dat staat wat vreemd, maar ik denk dat het zo begrepen is door de leerling omdat de cross-wind take off niet tot de eisen behoorde.
Net zo min als de landing trouwens.





Op de tweede pagina krijgt hij de 6-uurs test, halverwege het hele proces.
Instructeur v d Elst geeft hem permissie om nog zes uur door te mogen zwoegen, of knoeien, roeien, of welke negatieve benaming dan ook die hij passend vond voor het fijnere vliegerswerk dat je liet zien...





Nee, complimenten werden er aan de leerling niet gegeven.
De oorlog en zo, en het tijdsbeeld.
Je moest het eerst allemaal maar bewijzen, en dan aan het eind.., heel misschien..,
als het mee zat..
En dus werd er nog zes uur doorgezwoegd, terwijl je best kon weten dat het niet héél slecht ging.
Had Meneer Bazelmans niet een zeldzame duim opgestoken tegen de vliegsnelheid in, toen je na precies drie slagen uit de tolvlucht kwam?
Dat had van de Elst niet gedaan een paar dagen geleden.
Maar misschien moest Bazelaar wel een beetje aardiger doen dan de rest; hij had per slot zijn naam niet erg mee..
Nee, het gradelingenpad gaat niet over rozen.





vervolgd.