[div=float: right; width: 410px;]
Kaart en luchtfoto uit Gids voor luchtvarenden Tweede uitgave 1938 (Collectie Arjan van de Logt)[/div]
[h3]De beginjaren[/h3]
Op 26 Augustus 1920 keurde de Gemeenteraad van Rotterdam, na ingewonnen advies van de Kamer van Koophandel, het plan voor het aanleggen van vliegveld Waalhaven goed. Rotterdam werd daardoor de eerste gemeente in ons land, die de waarde van het komende luchtverkeer niet alleen aanvoelde, maar ook openlijk erkende. De offici?le opening van de luchthaven vond op 18 Maart 1921 plaats. Daarmee was Waalhaven het eerste Nederlandse en zelfs Europeese vliegveld voor de burgerluchtvaart.

Het vliegveld begon als opgespoten terrein zonder verharde banen van 800 bij 650 meter. In de beginperiode werden lijndiensten onderhouden met omgebouwde militaire vliegtuigen.
Toch werd aan de hooggespannen verwachtingen niet voldaan. Ondanks inspanningen, ook van buitenlandse maatschappijen, ging de betekenis van dit vliegveld achteruit. ??n van de belangrijkste oorzaken was, dat men ingeschat had dat het watervliegtuig een grote ontwikkeling zou doormaken, dit bleek niet het geval.
Ook was het een nadeel dat het vliegveld slecht bereikbaar was, omdat het op de linker maasoever lag. In juni 1924 vond wel het eerste Nederlandse luchtvrachtvervoer vanaf Waalhaven plaats.

Als gevolg hiervan, diende de [wiki]KLM[/wiki] in mei 1924 een plan in voor een gemeenschappelijk vliegveld voor Rotterdam en Den Haag in de buurt van Delft. De Kamen voor Koophandel en Fabrieken in Rotterdam voelde hier niets voor. Waalhaven had Rotterdam twee miljoen gulden gekost en met de economische malaise vonden ze het niet raadzaam een nieuw duur vliegveld aan te leggen. Toen het Gemeentebestuur vn Rotterdam in Augustus 1925 advies inwon, werd de optie voor een nieuw vliegveld dan ook ontraden. Wel werd geadviseerd om de verbinding tussen Den Haag en het vliegveld te verbeteren.

[h3]Koolhoven[/h3]
De "Nationale Vliegtuig Industrie" ([wiki]Nationale Vliegtuig Industrie|N.V.I.[/wiki]) die werkplaatsen in Den Haag had ging op 1 januari 1923 een kleine hangaar op Waalhaven huren. Hierdoor kwamen [wiki]Frits Koolhoven[/wiki], die bij de N.V.I. als ontwerper werkte, en Waalhaven met elkaar in contact. Zo vestigede hij de [wiki]Koolhoven[/wiki] fabrieken op Waalhaven. Dit contact zou blijven bestaan tot het einde van vliegveld Waalhaven op 10 mei 1940.

[h3]De dertiger jaren[/h3]
In de jaren 1930 was het vliegveld een belangrijk knooppunt voor het verkeer van en naar Londen en Parijs. Het vliegveld trok veel dagjesmensen, die vanaf 1931 door Spido werden vervoerd. In 1935 bleek het luchtverkeer zich eindelijk gunstig te ontwikkelen, daarom werd een passage-gebouw en een verkeerstoren in gebruik genomen. Toch waren er ook slechte tekenen. De KLM verhuisde in 1935 om onduidelijke redenen de technische dienst naar [wiki]Schiphol[/wiki]. Bovendien was vanaf Oktober 1936 de dienstregeling zo dat vanaf Schiphol vier en vanaf Waalhaven een vlucht per dag op Londen werd uitgevoerd. Na protest van de Kamer van Koophandel bij de KLM werd bij de volgende dienstregeling de situatie iets verbeterd.

Om een rol te blijven spelen als internationaal vliegveld was modernisering nodig. Door de hogere snelheid van de nieuwe vliegvelden werd het veld te klein en door het grotere gewicht van de vliegtuigen raakte de bodem beschadigd. Aanleg van startbanen werd noodzakelijk. Omdat het maar de vraag was of de opgelopen achterstand nog ingelopen kon worden, dacht men in bepaalde kringen dat het beter was, een nieuw terrein ten noorden van de Maas aan te leggen.
Dit in verband met de hoge investeringen die modernisering met zich mee brachten.
Het gemeentebestuur achtte overplaatsing naar de polder Zestienhoven redelijk. De echte stimulans kwam toen defensie in 1936 aangaf vliegveld Waalhaven aan te willen kopen voor militaire doeleinden.

[h3]Militair vliegveld[/h3]
Nadat, door medewerking van verschillende instanties, de bouw van vliegveld [wiki]Vliegveld Zestienhoven|Zestienhoven[/wiki] verzekerd was, verklaarde het College van B en W zich bereid vliegveld Waalhaven voor FL 1.100.000,- aan Defensie te verkopen. Wel werd als voorwaarde gesteld dat civiele toestellen van het vliegveld gebruik mochten maken totdat vliegveld Zestienhoven in gebruik kon worden genomen. Hierdoor werd het vliegveld een jaar lang voor burger- en militaire doeleinden gebruikt.
Op 15 Februari 1938 verklaarde de Minister zich bereid het vliegveld op de gestelde voorwaarden over te nemen. Dit hield in dat zo spoedig mogelijk werd begonnen met het bouwen van militaire installaties. Toen ook de Minister van Waterstaat zich op 22 Maart 1938 accoord verklaarde met de overeenkomst, meende Rotterdam, dat de aanleg van een nieuwe luchthaven binnen korte tijd werkelijkheid zou zijn.
Echter toen de mobilisatie werd afgekondigd, werd het vliegveld door militairen bezet. Hierdoor was het vliegveld niet meer voor burgerluchtvaart beschikbaar. Maar wat erger was, was dat een groot deel van het inventaris naar Schiphol werd overgebracht.

Toen een strook van het veld beschikbaar kwam werd meteen actie ondernomen en een verzoek bij de KLM en enkele instanties ingediend om de burgerluchtvaart op Waalhaven nieuw leven in te blazen. Een verbinding tussen Waalhaven en Schiphol bleek niet mogelijk omdat deze over een gebied liep waar vliegtuigen niet meer mochten vliegen i.v.m. de mobilisatie. Op 30 Maart 1940 verzocht de Kamer van Koophandel Minister van Waterstaat Ir J. W. Albarda om zich in te zetten voor een vlucht per dag van en naar Londen. Op 2 mei werd geantwoord, dat de KLM eventueel bereid was een verbinding met Shoreham te openen, mits dat de Kamer van Koophandel zich garant stelde voor een nog vast testellen aantal passagiers-kilometers per vliegtuig. Een beslissing hoefde niet meer worden genomen, want op 10 mei 1940 werd het vliegveld volledig verwoest door Duitse, maar ook Nederlandse bombardementen. Het vliegveld is na de oorlog niet meer opnieuw opgebouwd. Hierdoor bleef Waalhaven een langzaam aftakelingsproces bespaard.

[h3]De strijd rond Waalhaven[/h3]
[h4]De begin situatie[/h4]
In mei 1940 waren dertien G.I's van 3.JaVA op Waalhaven gestationeerd. Elf hiervan waren gevechtsgereed.
De verdediging van het vliegveld was in handen van een bataljon van het regiment jagers. Twee van de drie compagnie?n waren buiten het veld opgesteld. Een compagnie met mitrailleurs kon het terrein beschieten. In totaal had men de beschikking over negeintein lichte en zes zware mitrailleurs. In de buurt van het hoofdgebouw stonden twee pantserwagens. De luchtverdediging was in handen van drie peletons luchtafweer artillerie.
Met het maken van de gevechtsopstellingen was op acht mei begonnen. Men beschikte op tien mei over ??n bunker en twee kleine kazematten. Omdat aan de noord- oost- en zuidkant een schutting van meer dan twee meter stond, konden de troepen buiten het veld niet zien wat op het vliegveld gebeurde.

[h4]De aanval[/h4]
Om vijf voor vier vielen de eerste twee bommenwerpers met bommen aan, om vervolgens het veld te mitrailleren. Later volgden meer toestellen. Enkele toestellen werden door het luchtdoelgeschut neergehaald. Na het eerste bombardement stonden de meeste gebouwen in brand.
Door de bombardementen waren drie [wiki]Fokker G.I|G.I's[/wiki] dusdanig beschadigd dat ze niet konden opstijgen. De overige acht schoten in luchtgevechten dertien toestellen neer. Een G.I werd zelf neergeschoten en stortte in de Maas. Twee toestellen landden met schade op Waalhaven. De rest landde op [wiki]Vliegveld de Kooy|De Kooy[/wiki], bij Zevenbergen en op het strand van Oostvoorne.

Om kwart over vijf volgde een tweede aanval. Tijdens deze aanval werden de eerste parachutisten afgeworpen. Deze kwamen op en om het vliegveld terecht. Enkelen in de haven en in de brandende gebouwen.
Ook landden Ju-52's op het vliegveld om troepen af te zetten. Hierbij botsten een aantal op elkaar. De Duitsers rolden na hevige strijd de mitrailleursnesten op. De pantserwagens waren beide onklaar geraakt. Van de een was de stuurinrichting en van de ander de mitrailleur vernield. De Nederlandse reserve troepen waren tijdens de bombardementen in paniek verspreidgeraakt en van een georganiseerde verdediging was geen sprake. Na een strijd waarbij 51 mannen gesneuveld of gewond waren geraakt werden ongeveer vierhonder van de zevenhonderd soldaten krijgsgevangen gemaakt.

[h4]Heroverings pogingen[/h4]
Omdat ook de Maasbruggen door de Duitsers waren veroverd, kon geen tegen aanval worden ondernomen. Een artilleriebeschieting richte enige schade aan.
Een poging van de Lichte Divisie om via het Eiland van Dordrecht Waalhaven te bereiken, had ook geen succes. Aanvallen van Fokker [wiki]Fokker C.V|C.V's[/wiki] en [wiki]Fokker C.X|C.X's[/wiki] mislukten eveneens.


Bronvermelding