Roundels, geschiedenis en ontwikkelingen

[gerard gielis]

Ik wil hier wat over roundels kwijt. Een paar oude of vreemde roundels en nieuwe of gewijzigde roundels. Maar eerst een kleine introductie:

Rozet (NL), Roundel (GB), Cocarde (F), Flugzeugkokarde (D): Een cirkelvormig, vierkant, kruisvormig stervormig of anders vormige tekening op een vliegtuig wat de nationaliteit van dat toestel aangeeft. (In dit forum zal ik alleen de Engelse term roundel gebruiken!)


Geschiedenis.
Om te voorkomen dat grondtroepen op eigen vliegtuigen vuurden voerde Frankrijk aan het begin van de 1e wereldoorlog de roundel in gebaseerd op de nationale cocarde in de kleuren rood, wit, blauw.


Hierna volgde het Verengd Koninkrijk en Duitsland met hun eigen versies. Al snel hadden alle oorlogvoerende partijen hun eigen roundel. Ook de z.g. Finflash werd ingevoerd. Het beschilderde beweegbare deel van het kielvlak of het gehele kielvlak. Bij sommige landen wisselde de roundel gedurende de oorlog een aantal malen van vorm of kleuren.


Na de 1e wereldoorlog werd bij bijna alle landen de roundel gestandaardiseerd en was er weinig verandering. Bij de aanloop naar de 2e wereldoorlog werden er om politieke redenen of om verwarring te voorkomen weer bij verschillende landen roundels gewijzigd.


Gedurende de 2e wereldoorlog werden er vooral bij de roundels van het Verenigd koninkrijk wijzigingen doorgevoerd, zo werden in Europa de witte cirkels op de vleugel-roundels verwijderd of verkleind terwijl in het verre oosten de rode cirkels verdwenen. De eerste low visibility roundels ontstonden op deze manier maar na de oorlog kwamen de oorspronkelijke kleuren weer terug. Ook de Verenigde Staten hadden gedurende de oorlog veel wijzigingen aan hun roundel waarbij sommige maar enkele maanden bestonden.


De periode na de 2e wereldoorlog kenmerkte zich door het ontstaan van vele nieuwe landen en daarmee een groei aan roundels. Dat vele landen nog zoekende waren naar hun eigen identiteit bewijst ook dat een aantal roundels maar zeer kort hebben bestaan voordat de definitieve versie werd aangebracht.


De oorlog in Vietnam bracht een grote verandering aan de roundels, deze werden veel kleiner en de low visibility of toned-down roundel werd weer ingevoerd door de Verenigde Staten, andere landen volgden.


Het einde van de koude oorlog en de val van de Sovjet Unie betekende dat een aantal roundels niet meer werden gebruikt en er weer vele andere ontstonden. Hetzelfde gebeurde door de Balkanoorlog. Nog steeds vallen er regeringen of wijzigen landen van politieke voorkeur en daarmee ook vaak de roundel. Daarom zal dit nooit een kompleet overzicht zijn.


de getoonde foto's kome van openbare bronnen zoals Facebook of X