Alweer een onbekende propellor..

[Japio]

Goedemorgen,
Al jaren hangt er bij ons op de muur een houten propellor (zie foto). Ooit gekregen van een familielid die op de luchthaven van Rotterdam werkte.
Hierop staan de volgende gegevens:
A ST & CO
PS 210 TITAN
D 248
ST 177
B 26
8634

Na wat zoekwerk heb ik de 1e regel ontcijferd: de fabrikant is A Steiniger & Co uit Bremen-Hermelingen. (Ook te herleiden uit de beschildering op de propellor, zie foto). 3e regel = doorsnede?
Wie kan mij helpen met de rest van de gegevens?
Bedankt voor de genomen moeite!

[Kaasjager]

Interessant!

Mogelijk verwijst PS 210 naar het aantal PK, met een bijbehorende motor (Bristol Titan?).

Wat is de lengte van de prop?

[LVA-40]

De aanduidingen op de prop zijn als volgt:
A ST & CO (maker)
PS 210 TITAN (aantal pk en motortype)
D 248 (diameter)
ST 177
B 26
8634 (serial no.)

Met een diameter van 2,48 meter is het een vrij gemiddelde houten propeller. Als deze van Waalhaven komt, is het ongetwijfeld een exemplaar afkomstig van de TD-KLM voordat die naar Schiphol ging. Dat is overigens een beredeneerde aanname, gezien het feit dat de KLM al vrij snel overging op metalen propellers en dus de houten varianten in onbruik raakten. Qua motortype gaat het dan om de Gnome et Rhone Titan, gebruikt door de KLM op de Fokker F.VIIb-3m (voorbeeld zie http://www.aviacrash.nl/paginas/ooievaarpop.htm). Deze hadden echter metalen propellers.
Daarnaast had de KLM een F.III met een Titan motor: http://www.edcoatescollection.com/ac1/austu/VH-UQF.html. Het zou zomaar kunnen dat toen de houten prop werd vervangen door een Curtiss Reed propeller in 1928, de houten prop in onbruik raakte en... misschien wel het bovenstaande exemplaar is.

Verder is het natuurlijk mogelijk dat een niet-KLM prop terecht is gekomen op Waalhaven. Te denken valt via Koolhoven (maar gebruikte die de Titan?) of via een buitenlandse maatschappij die schade liet repareren bij de TD-KLM. Kortom, mogelijkheden te over. Ik neig echter naar de F.III variant.

Hartelijke groet,
Jan Grisnich

[LVA-40]

In navolging van bovenstaand:

De Titan was de 5 cilinder variant en is door Gnome et Rhone verder ontwikkeld als 5K, 7K en 9K, waarbij de cijfers slaan op het aantal cilinders. Deze prop was bedoeld voor de 230 pk variant en daarmee dus alleen bedoeld voor de 5-cilinder variant. Nu had ik me daarin in de vorige post ietwat vergist, vandaar een aanvulling.



Dit is de kist van Koppen waarmee hij een postvlucht maakte naar Nederlands Indie en later aan onze LVA verkocht als derde bommenwerper van het type F.VII om onze luchtmacht (in crisistijd meer lucht dan macht) te versterken.



Hier nogmaals de kist, alleen dan met de registratie zichtbaar: H-NAEA. Let op de propellers, met name zichtbaar op de bovenste foto (en vergelijk met de prop in de post van Japio)



Dan nog de H-NADP van v. Lear Blak (maar volgens mij een 7-cilinder motor).

Samengevat is de F.III nog steeds een optie, alleen ziet die prop er anders uit. De kist van Koppen had volgens mij de 5-cilinder variant en is wat mij betreft een betere optie. De F.VII werd zoals gezegd als bommenwerper verkocht aan de LVA, details daarover heb ik even niet bij de hand. Volgens mij hadden de LVA F.VII kisten andere propellers.

[Stef]

Jan,

Koolhoven is inderdaad ook een mogelijkheid. Dezelfde prop zat op de FK.40.
Die had ook een 5 cyl. Gnome Rhone Titan motor van 230 PK.
Was bedoeld voor een Siemens motor, maar de KLM wilde een Tiitan.
Er zijn ook foto's van met een metalen prop. Gebeurde natuurlijk vaker bij de KLM

In september 1936 is het toestel verkocht en in feb. mogelijk via Frankrijk in Spanje gekomen.
Dit is niet zeker. Verder niet bekend.

Indien verkocht met metalen prop 'kan' deze mogelijk op de FK40 gezeten hebben.

De KLM heeft natuurlijk meer toestellen met zo'n prop gebruikt dus er zijn meer mogelijkheden.



Plaatje even geleend van : inoudeansichten. (ben nog op mijn werk) Hier kun je de prop al aardig op zien.
Als het nodig is wil ik vanavond wel kijken of ik zelf een betere heb.

Groeten Stef

[LVA-40]

Het rijtje met mogelijkheden wordt steeds groter:

- Fokker F.III H-NADV
- Fokker F.VIIb-3m H-NAEA (Koppen), H-NADP (v.Lear Black)
- Koolhoven FK.40 PH-AES

Misschien dat er nog een aantal F.VII kisten van de KLM waren uitgerust met Titan motoren. In elk geval had de Zwitserse Balair ook een aantal F.VII varianten met Titan gekocht. Aangezien de link met Waalhaven dan klein wordt, denk ik dat je je kunt toespitsen op de genoemde machines van de KLM.

[Japio]

Bedankt allemaal voor de aanvullende gegevens, ik had niet verwacht dat er zo veel mogelijkheden waren en dat er zoveel kennis over dit onderwerp is. De genoemde motoren zijn allemaal 230 pk en op de propellor staat 210 ps. Is dit gelijk of is het verschil van 20 pk binnen de marges voor de combinatie propellor/motor? Bij verdere navraag binnen de familie bleek dat de vorige Rotterdamse eigenaar (2 generaties geleden en allang overleden) de propellor cadeau had gekregen van een vriendin.... raar cadeau maar wie ben ik om daar over te oordelen...

[Mathieu]

de propellor cadeau had gekregen van een vriendin.... raar cadeau maar wie ben ik om daar over te oordelen...

Denken de meeste hier toch anders over

[Stef]

Jan,

Ik heb m'n twijfels over de F.III. Allereerst bedoelde je geen H-NABV, ipv H-NADV? Want dat was een Pandertje.
Wat ik kan vinden van de F.III met een stermotor zijn de H-NABU en H-NABV (PH-ABV). Maar die zijn uitgerust met een 9 cylinder Jupiter motor.
Foto's zet ik er hier bij, want die geven een aardig beeld van het verschil.
Van de Koolhoven FK40 heb ik een detailfoto gemaakt. Het is in ieder geval dezelfde soort prop. Maar verder kom je denk ik niet.
Anders hoor ik het heel graag.

Groeten Stef

[LVA-40]

Dag Stef,

Fijn dat je beeldmateriaal plaatst! Dat is sowieso verhelderend; in het geval van de F.III heb ik dat niet gedaan, bij deze een herkansing.
In eerste instantie is er een F.III voorzien van een luchtgekoelde Titan:



Foto afkomstig van http://www.edcoatescollection.com/ac1/austu/VH-UQF.html.
Zoals hier te zien is dit een 5-cilinder Titan op de H-NABV. Foutje van mij in de registratie.
De propeller komt alleen niet overeen en is m.i. geen Astra propeller. Er zijn hoogstwaarschijnlijk wel testrapporten te vinden van de F.III met luchtgekoelde motor, evenals gegevens van motor en propellers op de F.VIIb-3m zoals in vorige posts genoemd.
Misschien is het voor het overzicht gemakkelijker om een opsomming te maken van de "vroege" KLM-vliegtuigen die met de Titan 5-cilinder waren uitgerust en van een houten prop zouden kunnen zijn voorzien:

1) F.III H-NABV werd van medio maart tot juni 1928 omgebouwd en kreeg toen de Gnome et Rhone Titan motor ingebouwd. Dit type staat ook vermeld wanneer de registratie wordt gewijzigd in PH-ABV. Misschien dat er op dat BvI/BvL ook nog wel gegevens over motor- en propnummers zijn te vinden...
2) F.VII H-NADR/H-NADP in (februari?) 1928 omgebouwd tot F.VIIa-3m met 3x GR Titan van 230 pk. Eigenaar KLM. Zie voor het commentaar van Herman Dekker over deze registraties op http://www.hdekker.info/registermap/EERSTE.htm
3) F.VIIb-3m H-NAEN en H-NAEO, eigenaar KLM, maar geleasd aan Franse maatschappijen.
4) F.VIIb-3m PH-AEZ "Zwaluw", ook uitgerust met de Titan, evenals de PH-AEG.
5-?? en nog veel meer kisten van KLM en via Fokker doorverkocht. Daaronder ook Franse kisten, maar vrijwel zeker zonder houten propellers.

Hartelijke groet,
Jan Grisnich