Onbekend vliegveld, hulp gevraagd.

[Dutchplanes]

Ruud,

nog even terugkomend op jouw eerste foto in deze rubriek, bijgaand een luchtfoto genomen op ongeveer het zelfde moment als jouw foto. De opstelling van de auto's, de 6 D.XVII's en de 5 C.Ven zijn gelijk.
Nu kun je ook zien waar ze achter de hangars mee bezig waren.

Hans

[FrederikP]

geweldig zeg!
En is de luchtfoto van Ruud die eerder in dit draadje heeft geplaatst niet rond hetzelfde moment genomen? ook daar meen ik dezelfde opstelling te zien

[Fogg]

Hallo allemaal,

Hoewel ik zelf vorig jaar de bovenste foto als Schiphol herkende, ben ik er nu zelf ook ingetuind. Ik zat me af te vragen waar Ruuds foto 126 was gemaakt.
https://www.nederlandseluchtvaart.nl...s-lagen/page26
De 'loodsjes' zijn eigenlijk best groot en de kazerne van het fort op de achtergrond herkende ik ook niet. Er staat ook nog een flinke kerk, of althans een groot gebouw met een flinke toren, ook wel te zien op de foto die ik postte in #6.

Maar wat ik me nu afvraag, er was dus duidelijk al een nederzetting voor 'Plesmandorp'. Heette dit gehucht dan Schiphol? Al googelend vond ik eenmaal dat het fort zelf weer naar een dorp Schiphol was genoemd, maar verder kan ik daar helemaal niks over vinden.

Peter

[Classic]

Beste Peter,

Het Forst Schiphol is zeker nier naar een dorp vernoemt.
Er was namelijk geen dorp Schiphol.
Voor de komst van het vliegkamp Schiphol was er alleen maar Fort Schiphol.
Met de droogmaking van de Haarlemmermeer vervalt halverwege de negentiende eeuw een belangrijke buffer in de bescherming van Amsterdam. Om een vijandelijke aanval op Amsterdam via de drooggelegde polder af te kunnen wenden, besluit het Ministerie van Oorlog, omstreeks 1846, om een aantal torenforten langs de Ringvaart aan te leggen. Het Fort bij Heemstede (toren niet gerealiseerd), het Fort aan de Liede, het Fort aan de Nieuwe Meer en het Fort aan het Schiphol.
Mede door de aanwezigheid van Fort Schiphol besluit datzelfde ministerie van Oorlog een halve eeuw later om een aantal weilandjes in deze uithoek van de Haarlemmermeer te bestemmen voor een militair vliegkamp.
Daarna ontstaat het militaire kampement naast het fort, gevolgd door het dorp.

Met vriendelijke groeten,
Ronald

[Fogg]

Hoi Ronald,

Dan zouden dus al die huizen, maar vooral ook die flinke kerk of wat het dan ook is, na 1920 zijn gebouwd. Zou kunnen, maar dan moet daar toch iets over te vinden zijn?

[Dagger]

Niet allemaal na 1920, maar wel na 1916.

Het fort Schiphol is al in 1844 gebouwd, enkele jaren voor de Haarlemmermeer ingepolderd werd, en werd toen al, of in ieder geval kort daarna, "Fort het Schiphol" genoemd. Zie bijvoorbeeld deze tekening (midden rechts) uit 1867: https://upload.wikimedia.org/wikiped...rmeer_1867.png

De naam Schip Holl komt rond 1450 voor het eerst voor in oude documenten als een stuk land: https://nieuws.schiphol.nl/waar-komt...iphol-vandaan/
Persoonlijk vind ik het verhaal over die Gothische oorsprong van de naam (wanneer waren die Gothen dan in Holland?) erg vergezocht en totaal niet geloofwaardig, ofschoon dat tegenwoordig blijkbaar de officiële mythe is. Maar dat de naam op een oude landkaart voorkomt bewijst volgens mij nog niet dat dat stuk land eeuwen eerder niet onder water stond en de oostpunt van het Haarlemmermeer vormde. Op een andere kaart meen ik ook de naam Schiphol te lezen, nota bene half in het Oude Meer: https://upload.wikimedia.org/wikiped...lemmermeer.jpg

Het fort zal toen het gebouwd was genoemd zijn naar die streeknaam, en het militaire vliegkamp met de iets latere luchthaven genoemd naar het fort. Een dorp was er nog niet toen het fort gebouwd werd, zelfs niet toen het vliegkamp in 1916 in gebruik genomen werd.

In 2016 was er een website (schiphol100jaar.nl) ter gelegenheid van 100 jaar Schiphol, maar helaas bestaat die website niet meer, of is in ieder geval niet meer eenvoudig toegankelijk.
Ik heb daar toen enkele afbeeldingen gedownload waarop o.a. duidelijk te zien is dat er bij het allereerste begin van vliegkamp Schiphol in 1916 geen dorp en zelfs geen kazerne aanwezig was.
Waar zou die waterplas tussen fort en loodsen voor gediend hebben? Een verdedigingsgracht voor het fort?



De foto linksboven is ook te vinden in de NIMH beeldbank, gedateerd 1916: https://nimh-beeldbank.defensie.nl/f...e-4f76b7273a9f

Op een andere foto die ik in het verleden van de schiphol100jaar website gedownload heb is al wel de kazerne te zien, inclusief het kerkachtig gebouw, maar zonder de drie gebouwen langs de ringvaart.
Ook de woningen van het "Plesmandorp" zijn nog niet te zien.
De hangaars van de KLM zijn er al wel.



Soortgelijke fotos zijn ook te vinden in de NIMH beeldbank en zijn dan gedateerd 1920 of 1921:
https://nimh-beeldbank.defensie.nl/f...d-18133b2f5c6b
https://nimh-beeldbank.defensie.nl/f...5-6de35f6090c6
https://nimh-beeldbank.defensie.nl/f...7-722587e8b1a7

Een latere (ongedateerde) foto in de NIHM beelbank toont nog steeds geen Plesmandorp. Wel zijn er nieuwe huizen te zien langs de ringvaart in de buurt van de luchthaven. De foto toont meer luchthavengebouwen, de Fokker werkplaats, en de tijdelijke Bessonneau hangaar. Ik meen dat die Bessonneau daar in de tweede helft van de jaren twintig gestaan heeft, maar misschien kan iemand aan de hand van alle gebouwen en de vorm van het platform beter afschatten wanneer het geweest is: https://nimh-beeldbank.defensie.nl/f...5-8dd3574ecc19

Een nog latere foto uit juni 1931 in de beeldbank van Amstelveen toont het Plesmandorp inmiddels wel: https://beeldbank.amstelveen.nl/beel...d-af77b848999b

Het Plesmandorp lijkt dus gebouwd tussen ongeveer 1925 en 1931.
De kazerne, afgezien van de drie gebouwen langs de ringvaart, lijkt gebouwd tussen 1916 en 1921.

[Fogg]

Dank je wel, Dagger, interessant.

In de beeldbank van het Amsterdamse stadsarchief zijn ook nog wel luchtfoto's te vinden. Helaas is de datering vaak onbetrouwbaar.

Een beetje off topic, maar dit is de Bessonneau-hangar neem ik aan? Hij had dus de naam Hangar B. Ik vond de foto laatst in het Leidse regionale archief. De F.VII is ook interessant.
https://www.airhistory.net/photo/289526/H-NACR

[washout]

Als het fort al vóór de inpoldering van het Haarlemmermeer is gebouwd, dan is het trapeziumvormige eiland op de kaartjes nog deel van het oude land, voordat de ringvaart was gegeraven. De smalle kant van het trapezium was dus de zijde aan het meer, en de brede kant zat gewoon vast aan het oude land. Begrijp ik dat goed?

[Classic]

Niet allemaal na 1920, maar wel na 1916.

Soortgelijke fotos zijn ook te vinden in de NIMH beeldbank en zijn dan gedateerd 1920 of 1921:
https://nimh-beeldbank.defensie.nl/f...d-18133b2f5c6b
https://nimh-beeldbank.defensie.nl/f...5-6de35f6090c6
https://nimh-beeldbank.defensie.nl/f...7-722587e8b1a7

De datering van de foto's bij het NIMH en de Beeldbank Amsterdam laten veel te wensen over.
Van de bovenstaande foto's zijn alle te dateren na 25 augustus 1921.
Dit is te zien aan de bebouwing, het KLM Hotel Café Restaurant is prominent in beeld en dat is geopend op 25 augustus 1921.

Een latere (ongedateerde) foto in de NIHM beelbank toont nog steeds geen Plesmandorp. Wel zijn er nieuwe huizen te zien langs de ringvaart in de buurt van de luchthaven. De foto toont meer luchthavengebouwen, de Fokker werkplaats, en de tijdelijke Bessonneau hangaar. Ik meen dat die Bessonneau daar in de tweede helft van de jaren twintig gestaan heeft, maar misschien kan iemand aan de hand van alle gebouwen en de vorm van het platform beter afschatten wanneer het geweest is: https://nimh-beeldbank.defensie.nl/f...5-8dd3574ecc19

De datering van deze foto is tussen 15 juni 1928 en 16/17 november 1928.
Het stationsgebouw is namelijk op de eerste datum geopend.
De tweede datum is de winterstorm die over Holland trok en de Bessonneau Loods B vernielde.
https://archief.amsterdam/beeldbank/...&rows=1&page=1

Met vriendelijke groeten,
Ronald

[Dagger]

@washout:
De website van het Haarlemmermeermuseum formuleert het als volgt:

In 1844 werd het Fort bij Schiphol gebouwd. Het fort, voorbestemd om binnen het nog droog te leggen Haarlemmermeers grondgebied te vallen, kwam op Aalsmeers grondgebied op een kunstmatig eiland in het toenmalige Haarlemmermeer. De Ringvaart werd achter het fort om gegraven. Zo kwam het fort uiteindelijk binnen Haarlemmermeers grondgebied.

@Classic:
Bedankt voor die nuttige toevoegingen. Het Plesmandorp is dus na najaar 1928 gebouwd.

@Fogg:
Mooie duidelijke foto met vooraanzicht van de Bessonneau hangar en de Fokker F.VII H-NACR, hier met naar voren verlengd kielvlak. Anthony Fokker vloog in 1925 een demonstratie op Croydon met dit toestel als H-N FOKKER met vierbladige prop (twee tweebladige op elkaar), Napier motor en normaal kielvlak. Daarna werd het de H-NACR, weer later kreeg het achtereenvolgens een stermotor, een verlengd kielvlak, de registratie PH-ACR, en werd het aan het buitenland verkocht.

Datering van fotos in beeldbanken is inderdaad helaas vaak niet juist.
Om te achterhalen in welke periode de kazerne en het Plesmandorp gebouwd zijn was ik op zoek naar luchtfotos van het terrein waarop de kazerne en Plesmandorp nog niet of al wel te zien zijn, en waarvan de datering betrouwbaar leek.
In de beeldbank van het Amsterdamse stadsarchief vond ik wat dat betreft weinig bruikbaars. Overigens heb ik alleen gezocht met luchtfoto Schiphol, want zoeken met alleen Schiphol leverde 2500 hits op dus dat is ondoenlijk. De enige foto die wellicht bruikbaar was was er een met kazerne maar zonder Plesmandorp met datering 1925:
Maar omdat ik in de NIMH beeldbank een foto met kazerne, zonder Plesmandorp, met Bessonneau hangaar vond was die foto uit 1925 (als die datum al klopt) niet meer van belang, want ik weet dat die tenthangaar in voorjaar of zomer 1926 gebouwd is en toen was er nog geen Plesmandorp te zien, dus dat moet daarna gebouwd zijn.

Een Bessonneau hangaar is een van oorsprong Frans type hangar, bestaande uit hout en tentdoek, die gemakkelijk opgebouwd, afgebroken en verplaatst kan worden: https://en.wikipedia.org/wiki/Bessonneau_hangar

Op Schiphol heeft enkele jaren zo'n tenthangar gestaan als (voorlopige) hangar B. Op deze foto is hij duidelijker te zien dan op de luchtfoto link die ik eerder plaatste: https://archief.amsterdam/beeldbank/...d-73d373f5a880

De tenthangar staat met z'n bolle achterkant gericht op de overheersende windrichting (zuidwest).
Later is op min of meer dezelfde plaats de permanente hangaar B gebouwd met de naam SCHIPHOL op het dak.

Ook off-topic maar niettemin interessant: deze foto uit 1935 met rechtsonder de motorproefstand: https://archief.amsterdam/beeldbank/...a-ba981be083ca