Alweer een onbekende propellor..

Goedemorgen,
Al jaren hangt er bij ons op de muur een houten propellor (zie foto). Ooit gekregen van een familielid die op de luchthaven van Rotterdam werkte.
Hierop staan de volgende gegevens:
A ST & CO
PS 210 TITAN
D 248
ST 177
B 26
8634

Na wat zoekwerk heb ik de 1e regel ontcijferd: de fabrikant is A Steiniger & Co uit Bremen-Hermelingen. (Ook te herleiden uit de beschildering op de propellor, zie foto). 3e regel = doorsnede?
Wie kan mij helpen met de rest van de gegevens?
Bedankt voor de genomen moeite!

Interessant!

Mogelijk verwijst PS 210 naar het aantal PK, met een bijbehorende motor (Bristol Titan?).

Wat is de lengte van de prop?

De aanduidingen op de prop zijn als volgt:
A ST & CO (maker)
PS 210 TITAN (aantal pk en motortype)
D 248 (diameter)
ST 177
B 26
8634 (serial no.)

Met een diameter van 2,48 meter is het een vrij gemiddelde houten propeller. Als deze van Waalhaven komt, is het ongetwijfeld een exemplaar afkomstig van de TD-KLM voordat die naar Schiphol ging. Dat is overigens een beredeneerde aanname, gezien het feit dat de KLM al vrij snel overging op metalen propellers en dus de houten varianten in onbruik raakten. Qua motortype gaat het dan om de Gnome et Rhone Titan, gebruikt door de KLM op de Fokker F.VIIb-3m (voorbeeld zie http://www.aviacrash.nl/paginas/ooievaarpop.htm). Deze hadden echter metalen propellers.
Daarnaast had de KLM een F.III met een Titan motor: http://www.edcoatescollection.com/ac1/austu/VH-UQF.html. Het zou zomaar kunnen dat toen de houten prop werd vervangen door een Curtiss Reed propeller in 1928, de houten prop in onbruik raakte en... misschien wel het bovenstaande exemplaar is.

Verder is het natuurlijk mogelijk dat een niet-KLM prop terecht is gekomen op Waalhaven. Te denken valt via Koolhoven (maar gebruikte die de Titan?) of via een buitenlandse maatschappij die schade liet repareren bij de TD-KLM. Kortom, mogelijkheden te over. Ik neig echter naar de F.III variant.

Hartelijke groet,
Jan Grisnich

In navolging van bovenstaand:

De Titan was de 5 cilinder variant en is door Gnome et Rhone verder ontwikkeld als 5K, 7K en 9K, waarbij de cijfers slaan op het aantal cilinders. Deze prop was bedoeld voor de 230 pk variant en daarmee dus alleen bedoeld voor de 5-cilinder variant. Nu had ik me daarin in de vorige post ietwat vergist, vandaar een aanvulling.

Bijlage 25835

Dit is de kist van Koppen waarmee hij een postvlucht maakte naar Nederlands Indie en later aan onze LVA verkocht als derde bommenwerper van het type F.VII om onze luchtmacht (in crisistijd meer lucht dan macht) te versterken.

Bijlage 25836

Hier nogmaals de kist, alleen dan met de registratie zichtbaar: H-NAEA. Let op de propellers, met name zichtbaar op de bovenste foto (en vergelijk met de prop in de post van Japio)

Bijlage 25837

Dan nog de H-NADP van v. Lear Blak (maar volgens mij een 7-cilinder motor).

Samengevat is de F.III nog steeds een optie, alleen ziet die prop er anders uit. De kist van Koppen had volgens mij de 5-cilinder variant en is wat mij betreft een betere optie. De F.VII werd zoals gezegd als bommenwerper verkocht aan de LVA, details daarover heb ik even niet bij de hand. Volgens mij hadden de LVA F.VII kisten andere propellers.

Jan,

Koolhoven is inderdaad ook een mogelijkheid. Dezelfde prop zat op de FK.40.
Die had ook een 5 cyl. Gnome Rhone Titan motor van 230 PK.
Was bedoeld voor een Siemens motor, maar de KLM wilde een Tiitan.
Er zijn ook foto's van met een metalen prop. Gebeurde natuurlijk vaker bij de KLM

In september 1936 is het toestel verkocht en in feb. mogelijk via Frankrijk in Spanje gekomen.
Dit is niet zeker. Verder niet bekend.

Indien verkocht met metalen prop 'kan' deze mogelijk op de FK40 gezeten hebben.

De KLM heeft natuurlijk meer toestellen met zo'n prop gebruikt dus er zijn meer mogelijkheden.



Plaatje even geleend van : inoudeansichten. (ben nog op mijn werk) Hier kun je de prop al aardig op zien.
Als het nodig is wil ik vanavond wel kijken of ik zelf een betere heb.

Groeten Stef

Bijlage 25839

Het rijtje met mogelijkheden wordt steeds groter:

- Fokker F.III H-NADV
- Fokker F.VIIb-3m H-NAEA (Koppen), H-NADP (v.Lear Black)
- Koolhoven FK.40 PH-AES

Misschien dat er nog een aantal F.VII kisten van de KLM waren uitgerust met Titan motoren. In elk geval had de Zwitserse Balair ook een aantal F.VII varianten met Titan gekocht. Aangezien de link met Waalhaven dan klein wordt, denk ik dat je je kunt toespitsen op de genoemde machines van de KLM.

Bedankt allemaal voor de aanvullende gegevens, ik had niet verwacht dat er zo veel mogelijkheden waren en dat er zoveel kennis over dit onderwerp is. De genoemde motoren zijn allemaal 230 pk en op de propellor staat 210 ps. Is dit gelijk of is het verschil van 20 pk binnen de marges voor de combinatie propellor/motor? Bij verdere navraag binnen de familie bleek dat de vorige Rotterdamse eigenaar (2 generaties geleden en allang overleden) de propellor cadeau had gekregen van een vriendin.... raar cadeau maar wie ben ik om daar over te oordelen...

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Japio

de propellor cadeau had gekregen van een vriendin.... raar cadeau maar wie ben ik om daar over te oordelen...

---

Denken de meeste hier toch anders over:lol::lol:

Jan,

Ik heb m'n twijfels over de F.III. Allereerst bedoelde je geen H-NABV, ipv H-NADV? Want dat was een Pandertje.
Wat ik kan vinden van de F.III met een stermotor zijn de H-NABU en H-NABV (PH-ABV). Maar die zijn uitgerust met een 9 cylinder Jupiter motor.
Foto's zet ik er hier bij, want die geven een aardig beeld van het verschil.
Van de Koolhoven FK40 heb ik een detailfoto gemaakt. Het is in ieder geval dezelfde soort prop. Maar verder kom je denk ik niet.
Anders hoor ik het heel graag.

Groeten Stef

Bijlage 25840

Bijlage 25843

Bijlage 25841

Dag Stef,

Fijn dat je beeldmateriaal plaatst! Dat is sowieso verhelderend; in het geval van de F.III heb ik dat niet gedaan, bij deze een herkansing.
In eerste instantie is er een F.III voorzien van een luchtgekoelde Titan:

Bijlage 25844

Foto afkomstig van http://www.edcoatescollection.com/ac1/austu/VH-UQF.html.
Zoals hier te zien is dit een 5-cilinder Titan op de H-NABV. Foutje van mij in de registratie.
De propeller komt alleen niet overeen en is m.i. geen Astra propeller. Er zijn hoogstwaarschijnlijk wel testrapporten te vinden van de F.III met luchtgekoelde motor, evenals gegevens van motor en propellers op de F.VIIb-3m zoals in vorige posts genoemd.
Misschien is het voor het overzicht gemakkelijker om een opsomming te maken van de "vroege" KLM-vliegtuigen die met de Titan 5-cilinder waren uitgerust en van een houten prop zouden kunnen zijn voorzien:

1) F.III H-NABV werd van medio maart tot juni 1928 omgebouwd en kreeg toen de Gnome et Rhone Titan motor ingebouwd. Dit type staat ook vermeld wanneer de registratie wordt gewijzigd in PH-ABV. Misschien dat er op dat BvI/BvL ook nog wel gegevens over motor- en propnummers zijn te vinden...
2) F.VII H-NADR/H-NADP in (februari?) 1928 omgebouwd tot F.VIIa-3m met 3x GR Titan van 230 pk. Eigenaar KLM. Zie voor het commentaar van Herman Dekker over deze registraties op http://www.hdekker.info/registermap/EERSTE.htm
3) F.VIIb-3m H-NAEN en H-NAEO, eigenaar KLM, maar geleasd aan Franse maatschappijen.
4) F.VIIb-3m PH-AEZ "Zwaluw", ook uitgerust met de Titan, evenals de PH-AEG.
5-?? en nog veel meer kisten van KLM en via Fokker doorverkocht. Daaronder ook Franse kisten, maar vrijwel zeker zonder houten propellers.

Hartelijke groet,
Jan Grisnich

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door LVA-40

Het zou zomaar kunnen dat toen de houten prop werd vervangen door een Curtiss Reed propeller in 1928, de houten prop in onbruik raakte en... misschien wel het bovenstaande exemplaar is.

---

Dit lijkt mij zeer aannemelijk dit omdat de metalen naaf ook nog in de propeller zit en deze "geef" je niet weg als de propellers nog gebruikt gaan worden

Raadsel opgelost. Vergelijk eens de propeller naaf van de FK-40 van de detailfoto van Stef met die van de prop van Japio!?
Je ziet dat het metalen sluitstuk, die ronde ring met een dubbele ring op de naaf, overeenkomt. Als ik mij niet vergis heeft die tien "gaten" rond de naaf en daaromheen nog een rij "gaten", om het gat gevuld met een bout. Exact hetzelfde als op de FK-40.
De F.VII van Lear heeft een bevestigingssluitstuk met een enkele ring "gaten" en bouten. Kortom, is wel een Astra prop, maar de ring voldoet niet aan de kenmerken van de prop van Japio.
Dan nog de streep op de prop: dat is waarschijnlijk om te stellen en verder niet van belang.

Nu de hamvraag of de prop van Japio afkomstig is van deze FK-40 en dus van de KLM.
Persoonlijk denk ik dat dit heel goed het geval kan zijn.

Bijlage 25853

Helaas heb ik zelf geen FK-40 foto's waarbij die is uitgerust met een metalen prop, maar bovenstaande foto (via maritiemdigitaal.nl) laat duidelijk een metalen propeller zien. Waarschijnlijk een Curtiss Reed propeller, gezien de configuratie van andere KLM vliegtuigen met Titan motoren.
Je kunt dus vaststellen dat die houten propeller is vervangen door een metalen propeller.
Wanneer is alleen maar te gissen. Een korte levensloop is misschien wel op zijn plaats (info via hdekker.info):

08.11.29 Ingeschreven als PH-AES. Eigenaar Koninklijke Luchtvaart Mij, 's-Gravenhage/*Schiphol.
00.11.30 reparatie bij TD-KLM
25.05.35 Neusstand Schiphol met J.J.E. Duimelaar. Schroef beschadigd, landingsgestel gebroken, vleugeltip beschadigd.
07.09.36 Ch.E. Jacobs, Amsterdam/*Schiphol.
18.02.37 Inschrijving doorgehaald.
Toestel in Spanje terechtgekomen (nog als PH-AES)

Wanneer heeft die vervanging plaatsgevonden? Onbekend, maar waarschijnlijk al vrij vroeg in z'n KLM carriere. Wie het weet, mag het zeggen;)

Op de foto die Stef geplaatst heeft in post 9 zijn de houtnerven goed zichtbaar, misschien kan Japio deze foto naast zijn propeller leggen en zien of er overeen komsten zijn.

Groet,

Mathieu.

Hoi Jan,

Allereerst nog bedankt voor die F.III foto met een Titan motor. Foto's zeggen inderdaad vaak meer en deze had ik nog niet eerder gezien.
Ik moet wel zeggen dat het er zonder beplating niet uitziet. Ik stop hier nog een foto bij van de H-NABV met zijn eerste motor.
Zo heb je al 3 motorvarianten op 1 toestel.
Van de FK.40 heb ik nog een foto uit 1935 met een metalen prop.
Ik kan me niet voorstellen dat men er daarna weer een houten opgezet hebben.
Dus het zou kunnen.....?

Groeten Stef.

Bijlage 25854

Bijlage 25855

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door LVA-40

Je kunt dus vaststellen dat die houten propeller is vervangen door een metalen propeller.
Wanneer is alleen maar te gissen. Een korte levensloop is misschien wel op zijn plaats (info via hdekker.info):
08.11.29 Ingeschreven als PH-AES. Eigenaar Koninklijke Luchtvaart Mij, 's-Gravenhage/*Schiphol.
00.11.30 reparatie bij TD-KLM
25.05.35 Neusstand Schiphol met J.J.E. Duimelaar. Schroef beschadigd, landingsgestel gebroken, vleugeltip beschadigd.
07.09.36 Ch.E. Jacobs, Amsterdam/*Schiphol.
18.02.37 Inschrijving doorgehaald.
Toestel in Spanje terechtgekomen (nog als PH-AES)
Wanneer heeft die vervanging plaatsgevonden? Onbekend, maar waarschijnlijk al vrij vroeg in z'n KLM carriere. Wie het weet, mag het zeggen;)

---

Hallo,
Volgens Dik Top werden de proefvluchten (aug. - oktober 1929) met zowel de houten als de metalen schroef uitgevoerd.
In de verslagen van het onderhoud die ik heb:
25.7.1932 - 6.8.1932
17.11.1932 - 23.2.1933
13.7.1934 - 23.7.1934
worden alleen in het eerste verslag de motor en de schroef genoemd.
Maar alléén het uit- en weer inbouwen wordt gemeld, geen vervanging o.i.d.
Ik vermoed dat er na de proefvluchten gekozen is voor de metalen schroef.

Trouwens, in 1936
- ging het gerucht dat het toestel naar West Indië zou gaan
- schreef Jacobs aan de Luchtvaartdienst dat hij het toestel in Frankrijk had laten inschrijven
- dat het terug zou komen naar Nederland.
Het kwam dus in Spanje terecht.
Herman Dekker

Citaat:

---

Oorspronkelijk geplaatst door Herman Dekker

Ik vermoed dat er na de proefvluchten gekozen is voor de metalen schroef.

---

Dat zou zeer goed kunnen! Bewijs zou geleverd kunnen worden vanuit de testrapporten die ongetwijfeld door de RSL in die periode zijn opgemaakt.
De suggestie van Mathieu om de prop te vergelijken (houtnerven) is een goed idee.

Bijgaande foto is niet alleen voor de discussie omtrent de Astra propellor, maar ook omdat Sinterklaas weer in het land is.
Deze foto is gemaakt op Waalhaven in 1929. Dat dat in begin december geweest zal zijn lijkt logisch.
Wel een geluk dat er geen Zwarte Piet op staat, want dat schijnt niet meer 'in' te zijn.
Volgens mij zat er toen dus al een metalen prop op.

Groet, Stef

Bijlage 25865