Twee Gouden Munten en een Schietgebed

[Breeze]

Zoals eigenlijk overal in NL, zijn er in onze streek in WOII flink wat vliegtuigen omlaag gekomen. Bij memorials voor een aantal daarvan, ben ik (zijdelings) betrokken geweest.

Zo was er de B-17 die in de Lek crashte:

Vorig weekeind is er een monument onthuld op de plek waar 75 jaar geleden een zwaar beschadigde Boeing B-17G, genaamd Mission Belle, in de Lek is gecrasht.

En de Hawker Typhoon die, na te zijn geraakt door Flak, de grond in dook bij Albl'dam.

Op 28 september 1944 werd boven Kinderdijk een aanval uitgevoerd op een konvooi schepen in de Lek. Het betrof 4 Hawker Typhoons van 609 squadron. Eén van de Typhoons werd fataal geraakt door Flak en de vlieger, Jean-Noël Vandaele, werd gedwongen om op lage hoogte te springen. Hij overleefde dat niet. De Typhoon stortte neer in een weiland net ten noorden van Alblasserdam.
De NSB burgemeester van Alblasserdam schijnt gezegd te hebben: gooi het lichaam van de piloot maar in een gat. Maar de Alblasserdamse bevolking pikte dat niet en heeft hem een nette begrafenis gegeven. Daaruit is een jarenlange verbondenheid gegroeid tussen de Belgische familie van Jean-Noël (vrouw en dochter) en Alblasserdam.
Gisteren, precies 75 jaar na dato, heeft dat geculmineerd in de onthulling van een herdenkingsbord op de plaats van neerstorten. Tevens was er een schilderij gemaakt verbeeldend de laatste seconden van de vlucht van de Typhoon boven Kinderdijk.

Op 8 maart 1944 kwam een aangeschoten B-24 Liberator, na een missie in Duitsland, zodanig in moeilijkheden, dat 10 van de 11 bemanningsleden er boven de West Alblasserwaard uitsprongen. De Liberator crashte in Hendrik Ido Ambacht. De tweede vlieger wist als enige aan de Duitsers te ontkomen, dook een half jaar onder bij de Rotterdamse ondergrondse, probeerde te ontsnappen naar Engeland, werd verraden in België en was tot mei 1945 krijgsgevangene in het concentratiekamp Stalag Luft III. Die 2^e vlieger heeft zijn oorlogswederwaardigheden na bijna 60 jaar aan zijn zoon verteld, die er een 500 pagina’s dik boek van heeft gemaakt. De vlieger is in 2015 overleden, maar de zoon komt nog regelmatig naar Nederland, omdat hij, net als zijn vader, zich schatplichtig voelt aan het Nederlandse verzet. Een Nederlandse vertaling was/is hun beider wens.
Met een klein groepje ben ik nu bezig om dit boek te vertalen. Wij doen het met een paar amateurs, maar wel specialisten op hun gebied, zoals de Nederlandse taal en voor de vliegterminologie heb ik een oud chef-invlieger van Fokker bereid gevonden om de puntjes op de i te zetten. Afgelopen januari zijn we begonnen en we zijn nu op één derde van de te vertalen tekst.




Het boek is o.a. te koop bij Amazon.

Tijdens het vertalen kom je allerlei zaken tegen die vragen opwerpen, temeer daar de tweede piloot zijn herinneringen pas na 60 jaar te boek heeft gesteld. Zo is er een beschrijving van een mogelijke ontsnapping naar Engeland, via een ophaalpoging door een nachtelijke landing in België.
Dit is die beschrijving:
A twin-engine English airplane was to arrive from across the North Sea just at dusk. I figured that this airplane would probably be something like the twin-engine Avro Anson. But this vulnerable little transport airplane wasn’t to be alone during its very important mission. The RAF and AAF would be sending thirty to fifty fighters to fly above the little airplane to suppress any ground fire and also to do combat with any airplanes the Germans might send to shoot it down.

Dan denk je huh, ‘s nachts, 50 jagers, de RAF én de AAF? toe maar. Maar aan wie moet je nou vragen of dit waar kan zijn of onzin is. Dus toen dacht ik aan de grote luchtvaartkennis die in dit forum aanwezig is.
Dit zijn mijn eigen gedachten, die ik opschreef voor mijn medevertalers:
Deze drop en ophaal missies werden uitgevoerd met vliegtuigjes die 's nachts, liefst met nieuwe maan, zo laag mogelijk vlogen om radar-, luister- en observatieposten mis te houden. Hierdoor is het praktisch onmogelijk voor een Flakbemanning, om op tijd te reageren. Verder vlogen zij een nauwkeurig geplande route om zoveel mogelijk de bekende observatieposten en Flakbatterijen te vermijden.
Een escorte van 30 tot 50 jachtvliegtuigen zou onvermijdelijk de Duitse luchtverdediging in de hoogste staat van alarm brengen, wat nou juist niet de bedoeling was. Ook waren de toenmalige jachtvliegtuigen niet uitgerust om 's nachts te vliegen, laat staan om te vechten. En bovendien, overdag is het al een 'hell of a job' om een groep van 30 tot 50 jagers samen te stellen, een missie te vliegen en weer heel terug te keren, laat staan 's nachts.

Ben benieuwd wat jullie mening/gedachten hierover zijn.

Adri

[henkypenky]

Probeer zijn escape / evader rapport te vinden bij de National Archives, die werden kort na de oorlog ingevuld en waarschijnlijk nauwkeuriger. Het verhaal over het ophalen lijkt mij ook inderdaad niet correct.
Niet het escape file maar misschien toch interessant: https://catalog.archives.gov/id/139536511 en https://catalog.archives.gov/id/90933058

[Breeze]

Bedankt Henky. In het boek stond wel een korte beschrijving van de MACR, maar dit is erg interessant.

Adri

[Breeze]

Niemand? Ik had gehoopt dat er forummers zouden zijn geweest, die enige kennis of een mening hebben over een dekking van vijftig nachtelijke jagers tijdens WOII.

Adri

[HansV.]

Niemand? Ik had gehoopt dat er forummers zouden zijn geweest, die enige kennis of een mening hebben over een dekking van vijftig nachtelijke jagers tijdens WOII.

Adri

@Breeze: je post je vraag in de categorie 'boeken en films', terwijl het in feite over de luchtorlog gaat. Ik weet niet hoe selectief sommigen (delen van) dit forum lezen. Je kan het eventueel nog eens proberen in in de categorie 'luchtoorlog boven Nederland'.

Mijn persoonlijke mening over dat oppikken van geallieerde vliegers uit bezet gebied des nachts, onder dekking van tientallen jagers, is, dat het me onzin lijkt. Amerikaanse humbug.
Er bevonden zich in 1944 tientallen geallieerde vliegers ondergedoken in bezet gebied in Nederland en België. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat men voor elke willekeurige vlieger een dergelijke actie op touw zette. Zo'n landing in bezet gebied was buitengewoon risicovol en dat risico werd alleen genomen als de op te halen persoon buitengewoon belangrijk was voor de oorlogvoering, omdat ie zeer nuttige informatie voor de geallieerden had, of iets in die sfeer. Ik denk dat men voor een willekeurige vlieger een dergelijk risico niet nam. Tweemotorige vliegtuigen werden vrij zelden voor dat soort dingen gebruikt. Ik geloof dat er ooit Hudsons voor dit doel zijn ingezet, maar gebruikelijker was de Westland Lysander. Die had ook de eigenschappen die nodig waren voor dit soort operaties, waarbij moest worden geland in een veld dat geen vliegveld was maar zo'n beetje vlak en groot genoeg om er te kunnen landen èn weer op te kunnen stijgen. Bovendien is België, net als Nederland te klein en te dichtbevolkt voor dit soort acties. Voor zover ik weet, werd dat nachtelijke ophalen alleen gedaan in Frankrijk en dan nog slechts in dunbevolkte gebied, zover mogelijk van de bewoonde wereld.
Dat er tientallen jagers als dekking zouden worden ingezet, is totaal in tegenspraak met het gegeven dat de enige manier om dit enigszins veilig te doen is: zo min mogelijk herrie maken. Hoe die jagers 's nachts effectief dekking zouden moeten geven als er op de grond vrijwel niks te zien is, is ook onduidelijk.

Kortom: een kletsverhaal.

[Breeze]

Dank Hans. Je bevestigt mijn eigen idee hierover.

Adri

[Breeze]

De vraag over het onwaarschijnlijke grote en nachtelijke jagerescorte heb ik ook gesteld aan het NMM en hun antwoord was in lijn met de mening van HansV en mijzelf. Dus, onzin.

Ondertussen zijn we zo goed als klaar met de vertaling van het 500 pagina's tellende boek. Er komen nog een paar appendices en we zijn druk doende om een uitgever te vinden die opmaak, eindredactie en druk kan doen. We streven naar een publikatie op 8 maart 2024, want dan is het 80 jaar geleden dat de B-24 crashte.

Vorige week was Jim Keeffe, de zoon van de 2e vlieger, in NL. Op de plaats waar de B-24 is neergestort, een nieuwbouwwijk in Hendrik-Ido-Ambacht, staat nu een speeltuig (speeltoestel + vliegtuig).



Op 5 mei is daar, met enig ceremonieel, een informatiebord bijgeplaatst met in het kort de B-24 geschiedenis van de crash met foto's, plus een QR kode, waarmee je op de website van het Historisch Genootschap Hendrik-Ido-Ambacht, een door mij geschreven langer verhaal kan vinden: https://www.historhia.nl/nieuws/vliegtuig-vrouwgelenweg/

Adri

[HansV.]

@Adri: Inplaats van 8 mei als publicatiedatum bedoel je waarschijnlijk 8 maart, want 8 maart 1944 was de datum van de crash. Of moet publicatie samenvallen met de herdenkingsweek waarin ook 4 en 5 mei vallen?

Wat betreft het informatiebord: een goede zaak.
Er stond al eerder al een speeltuig dat enigszins op een vliegtuig lijkt, waarop een plaatje was aangebracht met het embleem van dit 566e bombardement Squadron. Eigenlijk wisten alleen ingewijden dat dit een verwijzing naar de crash van deze Liberator was. Nu is het wat duidelijker en is er meer informatie over dit geval.

Monument Speelplek De Volgerlanden - Hendrik-Ido-Ambacht - TracesOfWar.nl

[Breeze]

Inderdaad, ik bedoelde 8 maart 2024.
Het eerste speeltuig stond er vanaf 2014 en was van mindere kwaliteit hout. Vorig jaar vervangen door een nieuwe, die nu nog minder op een bommenwerper lijkt. Maar... wel met leuke details, zoals een draaibare propeller, cockpit met gashendel en luik waar je uit kan springen, net zoals in 1944.
Voor het infobord had de gemeente een projectgroep opgericht van 9 personen, waaronder 3 ambtenaren. Maar het is allemaal op tijd en goed gekomen. Het was de bedoeling om het logo van de 389th Bomb Group weer te herplaatsen, want van het oude toestel was hij al een paar jaar geleden afgesloopt, inklusief kielvak.



Bij de onthulling vroeg ik aan de projektgroepleider Bradley (dus we noemden hem Omar) hoe het stond met het logo. Maar dat vond hij maar een moeilijke vraag.

Adri

[Breeze]

Hoewel ik me uiteraard op geen enkele manier wil vergelijken met g-1reaper en zijn naspeuringen en op schrift stellen van een interessant stukje NL luchtvaarthistorie, ben ik toch ook wel een beetje trots om te melden dat bovenvermeld vertaalproject, na 2 jaar keihard werken, een succesvol einde nadert. De nieuwe titel is 'Liberator Down' en ligt nu bij de drukker. Op 8 maart a.s. zal het worden gepresenteerd in Papendrecht. Die tijd en plaats zijn gekozen omdat precies 80 jaar geleden James Keeffe boven Paap uit zijn B-24J sprong.
Natuurlijk denkt iedereen die een boek in eigen beheer uitgeeft, dat het zijn verhaal is waar iedereen op zit te wachten en hoopt hij op een bestseller. De werkelijkheid is dat we blij zullen zijn als we de kosten er uithalen. We hebben wel alle voorwaarden ervoor (een succes) geschapen, door een Stichting James Keeffe op te richten, met e-mailadres (info@stichtingjameskeeffe.nl) en ook een eigen bankrekening. Een zakelijke bankrekening openen voor een stichting, is heel moeizaam tegenwoordig, door anti-fraude wetgeving.
En waarom denk/hoop ik nu dat dit boek een succes zal worden? Het zijn een aantal ingrediënten die het boek mijns inziens uniek maken.
- De uitgebreide beschrijving van de opleiding van duizenden piloten, voor en nadat de VS gingen deelnemen aan WOII. De elementaire, basis en voortgezette vliegopleidingen komen voorbij met veel (sterke) verhalen. De gevlogen types zijn ook interessant: Boeing PT-17s Kaydets (Stearman), Vultee BT-13 en15, Cessna AT-17 Bobcat, North American AT-6 Texan, Curtiss-Wright AT-9 Jeep en uiteindelijk de Consolidated B-24G en J.
- Het vliegen van missies met honderden B-24's naar o.a. Berlijn met alle bekende gevaren als Flak, Me 109, Fw 190, koude, zuurstofgebrek, enz.
- Na het springen in de West Alblasserwaard, het onderduiken bij het Rotterdamse verzet, waarbij hij met een valse identiteit als doofstomme mandemaker, vrijelijk door de stad wandelt en zelfs militaire installaties verkent.
- Na verraad in België onderweg naar bevrijd gebied, het kampleven in Stalag Luft III, waar hij een half jaar na de ontsnapping van Steve McQueen, in de Great Escape, aankwam.
- De thuisreis vanaf het zwaar overbevolkte kamp Stalag VIIA bij München, waarbij hij met veel bravoure en o.a. liftjespikkend met militaire voertuigen en vliegtuigen, uiteindelijk thuiskomt in Seattle.
De Amerikaanse versie heeft ong. 150 foto's, sommige uniek en ik heb er zelf een aantal kaarten bijgemaakt van de reizen van James, het landingsgebied in de West-Alblasserwaard en een opengewerkte B-24 tekening gebruikt om de posities van de bemanning aan te geven. Je kan daarmee zeggen dat het boek rijk geïllustreerd is.
Bij interesse kan je me een PB sturen.

Adri